Οι
διασώσεις δεν ήταν καθόλου για την Ελλάδα. Ήταν διασώσεις «στα κρυφά»
για τις μεγάλες τράπεζες της Ευρώπης.Τα χρήματά τους δεν δόθηκαν σε
τεμπέληδες Έλληνες, αλλά σε ήδη διασωθέντες τραπεζίτες οι οποίοι, παρά
το κούρεμα της προσωπικής τους αξίας, κατέληξαν να έχουν κέρδος από την
συμφωνία.
Οι
ρίζες της κρίσης βρίσκονται μακριά από την Ελλάδα˙ βρίσκονται στην
αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής τραπεζικής . Όταν το ευρώ δημιουργήθηκε το
1999, όχι μόνο οι Έλληνες δανείζονταν όπως οι Γερμανοί, αλλά όλων οι
τράπεζες δανείζονταν και δάνειζαν σε αυτό που ήταν ουσιαστικά ένα φτηνό
ξένο νόμισμα. Και με σούπερ-χαμηλά επιτόκια, οι χώρες φώναζαν για να
μπουν στο ευρώ, καθώς με μια πιστωτική έκρηξη σε εξέλιξη σε ολόκληρη την
ήπειρο, είχε νόημα για τις εθνικές τράπεζες να επεκτείνουν τον ιδιωτικό
δανεισμό όσο περισσότερο μπορούσε να φθάσει το ευρώ.
Οπότε
τα ίχνη των περιουσιακών στοιχείων των ευρωπαϊκών τραπεζών (δάνεια και
λοιπά στοιχεία ενεργητικού) επεκτάθηκαν μαζικά σε όλη την πρώτη δεκαετία
του ευρώ, ιδίως στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Πράγματι, σύμφωνα με την
Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών , από το 2010, όταν ξέσπασε η κρίση, οι
γαλλικές τράπεζες κρατούσαν το ισοδύναμο των περίπου 465 δισεκατομμυρίων
ευρώ σε λεγόμενα απομειωμένα περιφερειακά περιουσιακά στοιχεία
(impaired periphery assets), ενώ οι γερμανικές τράπεζες είχαν 493
δισεκατομμύρια στα βιβλία τους. Μόνο ένα μικρό μέρος αυτών των
απομειωμένων περιουσιακών στοιχείων ήταν ελληνικά, και εδώ είναι το
πρόβλημα: Η Ελλάδα μετρούσε μέχρι το 2% της ευρωζώνης το 2010 και το
αναθεωρημένο έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ελλάδας εκείνη τη χρονιά
ήταν στο 15% του ΑΕΠ της χώρας, που είναι το 0,3% της οικονομίας της
ευρωζώνης. Με άλλα λόγια, το ελληνικό έλλειμμα ήταν [σε επίπεδο ίσο με]
ένα λάθος στρογγυλοποίησης, δεν ήταν λόγος πανικού. Εκτός αν, φυσικά, οι
άνθρωποι που κατέχουν ελληνικά χρέη, αυτές οι μεγάλες τράπεζες στον
πυρήνα της ευρωζώνης, είχαν, κατά την διάρκεια της προηγούμενης
δεκαετίας, διπλασιάσει το μέγεθός τους (από την άποψη των στοιχείων του
ενεργητικού) -και με επιχειρησιακούς δείκτες μόχλευσης (ενεργητικό προς
παθητικό) διπλάσιους- σε σχέση με τους «πολύ μεγάλους για να
χρεοκοπήσουν» (too big to fail) αμερικανούς ομολόγους, που όμως το είχαν
κάνει . Σε έναν τέτοιο υπερ-μοχλευμένο κόσμο, αν η Ελλάδα πτώχευε, οι
εν λόγω τράπεζες θα έπρεπε να πωλήσουν άλλα παρόμοια κρατικά στοιχεία
ενεργητικού για την κάλυψη των ζημιών. Αλλά αν όλα αυτά τα συμβόλαια
πώλησης έβγαιναν μονομιάς στην αγορά θα προκαλούσαν τραπεζικό πανικό σε
όλες τις αγορές ομολόγων της ευρωζώνης, ο οποίος [πανικός] θα μπορούσε
να εξαλείψει τις τράπεζες του ευρωπαϊκού πυρήνα .
Είναι
σαφές ότι κάτι έπρεπε να γίνει για να σταματήσει η σήψη, και αυτό το
κάτι ήταν το πρόγραμμα της τρόικας για την Ελλάδα , το οποίο πέτυχε να
σταματήσει τον πανικό στην αγορά ομολόγων –κρατώντας τους Έλληνες μέσα
[στο σύστημα] και τις αποδόσεις [των ομολόγων] χαμηλά- με κόστος να
γίνει το ένα τέταρτο των Ελλήνων άνεργοι και να καταστραφεί σχεδόν το
ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας. Συνεπώς, η Ελλάδα μετρά πλέον μόλις το 1,7%
της ευρωζώνης, και η αντιπαράθεση των τελευταίων μηνών ήταν για την
φορολογία και το μίγμα των δαπανών για μερικά δισεκατομμύρια ευρώ.
Γιατί, τότε, δεν υπήρχε καμία συμφωνία για την Ελλάδα, ειδικά όταν οι
έρευνες του ίδιου του ΔΝΤ έχουν πει ότι αυτές οι πολιτικές είναι στην
καλύτερη περίπτωση αντιπαραγωγικές; Και πώς μια τόσο μικρή οικονομία
κατάφερε να δημιουργήσει μια τέτοια θανάσιμη απειλή για το ευρώ;
Αρχικά,
στην Ελλάδα δόθηκαν δύο πακέτα διάσωσης . Το πρώτο διήρκεσε από τον
Μάιο του 2010 έως τον Ιούνιο του 2013 και αποτελείτο από ένα οικονομικό
πρόγραμμα (Stand By Agreement) 30 δισεκατομμυρίων ευρώ από το ΔΝΤ και 80
δισεκατομμύρια σε διμερή δάνεια από άλλες κυβερνήσεις της ΕΕ. Το
δεύτερο διήρκεσε από το 2012 μέχρι το τέλος του 2014 (στην πράξη, αυτό
κράτησε μέχρι πριν από λίγες ημέρες) και περιελάμβανε άλλο ένα πρόγραμμα
19,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από το ΔΝΤ και άλλα 144,7 δισ. ευρώ που
καταβλήθηκαν από μια οντότητα που έχει συσταθεί στα τέλη του 2010 και
ονομάστηκε Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (European
Financial Stability Facility,EFSF, τώρα πλέον Ευρωπαϊκός Μηχανισμός
Σταθερότητας, European Stability Mechanism, ESM). Δεν εκταμιεύθηκαν όλα
αυτά τα κεφάλαια. Το τελικό ποσό που «δανείστηκε» στην Ελλάδα ήταν
περίπου 230 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το
EFSF ήταν ένας οργανισμός που συνέστησε η ΕΕ στο Λουξεμβούργο «για την
διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην οικονομική και
νομισματική ένωση της Ευρώπης» με την έκδοση ομολόγων ύψους 440
δισεκατομμυρίων ευρώ που θα παρήγαγαν δάνεια σε χώρες που αντιμετωπίζουν
προβλήματα. Οπότε, τι έκαναν με την εν λόγω χρηματοδότηση; Έφτιαξαν
ομόλογα για να διασώσουν τους πιστωτές της Ελλάδας -τις τράπεζες της
Γαλλίας και της Γερμανίας, κυρίως- μέσω δανείων προς την Ελλάδα. Η
Ελλάδα ήταν επομένως ένας απλός αγωγός για ένα σχέδιο διάσωσης. Δεν ήταν
αποδέκτης καθ’ οιονδήποτε σημαντικό τρόπο, παρά τα όσα επαναλαμβάνονται
συνεχώς στα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Από τα περίπου 230 δισεκατομμύρια
ευρώ που εκταμιεύθηκαν προς την Ελλάδα, υπολογίζεται ότι μόνο 27
δισ. πήγαν προς την διατήρηση του ελληνικού κράτους σε λειτουργία.
Πράγματι, από το 2013 η Ελλάδα είχε πλεόνασμα και δεν χρειάζεται τέτοιου
είδους χρηματοδότηση. Κατά συνέπεια, το 65% των δανείων προς την Ελλάδα
πήγε κατ ' ευθείαν από την Ελλάδα στις τράπεζες του πυρήνα για πληρωμές
τόκων, για ληξιπρόθεσμα χρέη, και για την εγχώρια τραπεζική
ανακεφαλαιοποίηση που απαιτήθηκε από τους πιστωτές. Με έναν άλλο
υπολογισμό, το 90% των «δανείων προς την Ελλάδα» παρέκαμψε τελείως την
Ελλάδα
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου