Συμπεράσματα από το «ναυάγιο» για το Κυπριακό στο «Crans – Montana»

Άρθρο   Του Χρήστου Καπούτση

      Η τουρκική αδιαλλαξία «διέσωσε» την κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας

Ναυάγησαν οι συνομιλίες για το Κυπριακό στο Crans – Montana, λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας και της εμμονής της σε μαξιμαλιστικές θέσεις. Η διαπραγματευτική διαδικασία πλέον βρίσκεται σε αδιέξοδο, αν δεν έχει καταρρεύσει στο σύνολό της… 

«Πρέπει οι έλληνες και οι ελληνοκύπριοι να ξυπνήσουν από το όνειρο ότι  η Τουρκία θα δεχθεί λύση χωρίς εγγυήσεις και Τουρκικά στρατεύματα στην Κύπρο», δήλωσε από την πρώτη κιόλας μέρα των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, στο «Γκραν Μοντάνα» της Ελβετίας, ο επικεφαλής της τουρκικής διαπραγματευτικής ομάδας και Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου και παρέμεινε σε αυτή τη θέση, μέχρι και την τελευταία στιγμή, λίγο πριν ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Ο Αντόνιο Γκουτέρες ανακοινώσει  την αποτυχία και τη λήξη της Διάσκεψης. 

Οι συζητήσεις στην Ελβετία, που έγιναν  υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, δεν άγγιξαν την ουσία του Κυπριακού, που είναι θέμα στρατιωτικής εισβολής και παράνομης κατοχής εδάφους κυριάρχου και ανεξάρτητου κράτους ισότιμου μέλους του ΟΗΕ και της Ε.Ε.,  όπως είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.  Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στην διατήρηση   των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, που προβλέπουν το καθεστώς των εγγυητριών δυνάμεων, μια συμφωνία αναχρονιστική, που υπονομεύει την κρατική οντότητα της Κυπριακής  Δημοκρατίας.  Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, έλληνες και τούρκοι, εξέθεσαν τις απόψεις τους,  για το θέμα των εγγυήσεων , της ασφάλειας , το πολιτειακό και το εδαφικό.

Η ελληνική πλευρά, υποστήριξε , ότι πρέπει να τερματιστούν οι συνθήκες εγγυήσεων και ασφάλειας, ταυτόχρονα με την υιοθέτηση της λύσης και να υπάρξει μια συνθήκη για την απόσυρση ΟΛΩΝ των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από την εδαφική επικράτεια της Κύπρου,  στη βάση ενός προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος.

Η Τουρκία  από την πλευρά της, θέλει αναθεώρηση και όχι κατάργηση των Συνθηκών Εγγυήσεων. Δεν αναφέρεται σε πλήρη,  αλλά μόνο σε αποχώρηση αριθμού των κατοχικών στρατευμάτων και σε βάθος 15ετίας, μετά τη λύση του Κυπριακού.  Θεωρεί δεδομένη και εκτός συζήτησης την εναλλασσόμενη προεδρεία.

Η Τουρκία, διεκδικεί ανυποχώρητα αριθμητική ισότητα ή βέτο στην ομοσπονδιακή διακυβέρνηση, με ίση μοιρασιά  κατά 50% με 50% της εξουσίας, όπως επίσης εκ περιτροπής Προεδρία, παραμονή όλων των εποίκων και εξίσωση του χρήστη των κατεχομένων περιουσιών με τον ιδιοκτήτη. Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδης, δέχτηκε να τεθεί σε συζήτηση, η εκ περιτροπής προεδρία, με αντάλλαγμα την Επιστροφή της Μόρφου και άλλων περιοχών, που να επιτρέπουν την επιστροφή περίπου 100 χιλιάδων ελληνοκύπριων προσφύγων στις εστίες τους, υπό την προϋπόθεση,  ότι η Τουρκία θα συναινέσει στην κατάργηση του καθεστώτος των εγγυητριών δυνάμεων.  Και φυσικά, η Τουρκία την απέρριψε …

Επομένως, στις θέσεις των δύο πλευρών, δύσκολα θα εντοπίσουμε κοινά σημεία σύγκλισης, παρά την υποχωρητική στάση του Ν. Αναστασιάδη.

Δυο (2)  παρατηρήσεις για την ουσία των διαπραγματεύσεων στην Ελβετία.

1.       Το Κυπριακό ήταν και παραμένει ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα, που καθίσταται δυσκολότερο, λόγω των στρατηγικών συμφερόντων στης Τουρκίας στο Νησί και των στόχων της στην Ανατολική Μεσόγειο.

2.       Ποια ήταν η ουσία των διαπραγματεύσεων στο «Γκράντ Μοντάνα»; Η συγκεκαλυμμένη παράδοση της κρατικής υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο σύμπλεγμα του Διζωνικού Συνεταιρισμού Ισότιμης Τουρκικής Συγκυριαρχίας, με εκ περιτροπής Προεδρία, με τη διατήρηση των τουρκικών «εγγυήσεων» και  με την ισχυρή παρουσία  τουρκικών  - κατοχικών στρατευμάτων στο νησί. Επίσης στο «Γκράντ Μοντάνα» κατέρρευσαν οι ψευδαισθήσεις των κοσμοπολιτών , των ανανιστών, ιδιοτελών ή ιδεολόγων, που πίστευαν στον «ορθολογισμό» της Τουρκίας! 

Και μία «λεπτομέρεια» για τους συστηματικούς και συστημικούς «διαστρεβλωτές»  της ιστορικής πραγματικότητας.   Ακόμη και το σχέδιο Ανάν, που  απέρριψε ο Κυπριακός Ελληνισμός με παρότρυνση του τότε Προέδρου Τ. Παπαδόπουλου, δεν προέβλεπε εκ περιτροπής Προεδρία, όπως την αποδέχτηκε ο Δ. Χριστόφιας το 2010 και ο φυσικά ο σημερινός πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης

Επιπροσθέτως, δεν έχει εξηγηθεί επαρκώς, γιατί η Ελληνική Κυβέρνηση άλλαξε την διαχρονική θέση των Ελληνικών Κυβερνήσεων και δέχτηκε, αντί  για  τη σύγκληση Διεθνούς Διασκέψεως, με τη συμμετοχή των 5 μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (πάγια θέση των Ελληνικών Κυβερνήσεων), την Πενταμερή Διάσκεψη με τη συμμετοχή των τριών εγγυητριών κρατών (Ελλάδα, Τουρκία, Βρετανία) , την ισότιμη εκπροσώπηση των δυο κυπριακών κοινοτήτων (υποβάθμιση της κρατικής οντότητας της κυπριακής δημοκρατίας και αναγνώριση του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους) και με την Ε.Ε. να παρίσταται στη  Διάσκεψη μόνον ως παρατηρητής. Γιατί; Πρέπει η Κυβέρνηση να μας εξηγήσει …

Οι διαπραγματεύσεις στο «Γκραν Μοντάνα» διεξήχθησαν  σε μία περίοδο πλήρους δραστηριοποίησης των πολυεθνικών εταιρειών εντοπισμού , εξόρυξης και εκμετάλλευσης του υποθαλάσσιου ορυκτού  πλούτου που βεβαιωμένα υπάρχει στην ΑΟΖ της Κύπρου. Γι΄ αυτό,  παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις στην Ελβετία, η Τουρκία, στο ίδιο διάστημα,  συνέχιζε  και κλιμάκωνε  τις προκλήσεις της στο Αιγαίο και την Κύπρο. Τα μηνύματα που εκπέμπει  η τουρκική ηγεσία είναι,  ότι η Άγκυρα δεν θα επιτρέψει την αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην ΑΟΖ της Κύπρου, εάν δεν ληφθούν υπόψιν οι αξιώσεις και οι διεκδικήσεις της και στον ενεργειακό τομέα ,  στο πλαίσιο της οριστικής λύσης του Κυπριακού.

Το Κραν Μοντανά της Ελβετίας, ήταν άλλος ένας σταθμός στο Κυπριακό, ο οποίος επιβεβαιώνει την τουρκική αναθεωρητική και επεκτατική πολιτική. Και η ελληνοκυπριακή και ελληνική διπλωματική αποστολή, προσπάθησαν   να αποτρέψουν, έναν σοβαρό κίνδυνο , που είναι, η κατάλυση της υπάρχουσας,  Κυπριακής Δημοκρατίας,  ως κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους και η αντικατάστασή της με κάποιο κρατικό μόρφωμα, κάποιο νέο μοντέλο προτεκτοράτου. Προωθείται από την Τουρκία και όσους την υποστηρίζουν, μία λύση, που καταλύει κάθε έννοια δημοκρατικής αρχής,  αλλά και ουσιαστικής ανεξαρτησίας και κυριαρχίας και υποτάσσει την Ελληνοκυπριακή πλειοψηφία στην Τουρκοκυπριακή μειοψηφία , έτσι ώστε,  να διασφαλίζεται  η επικυριαρχία της Τουρκίας σε ολόκληρη την Κύπρο. 

Η  τακτική της υπό τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου  διαπραγματευτικής ομάδας στις συνομιλίες στην Ελβετία, οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι η Τουρκία συμπεριφέρεται,  ως μεγάλη περιφερειακή δύναμη και  η Κύπρος αντιμετωπίζεται και σταθμίζεται,  ως υψίστης γεωπολιτικής και στρατηγικής σημασίας περιοχή, στην οποία η Τουρκία προβάλει ζωτικά εθνικά της συμφέροντα, γι’ αυτό και επιμένει στην διατήρηση του κατοχικού στρατού και στα  παρεμβατικά δικαιώματα των εγγυητριών δυνάμεων,  ακόμη και στην περίπτωση λύσης, δηλαδή σε μια επανενωμένη Κύπρο, που θα είναι και ισότιμο κράτος - μέλος της Ε.Ε., η Τουρκία , θέλει να έχει  επεμβατικά δικαιώματα.   Η Άγκυρα  επιμένει στην  παραμονή Τουρκικών στρατευμάτων στο νησί  και μετά τη «λύση», διότι  επιδιώκει να μετατρέψει την Κύπρο σε στρατηγικό της προπύργιο στην Ανατολική Μεσόγειο. 

Η Ιστορία και η διεθνής διπλωματία μας διδάσκουν ότι σε δύσκολα, σύνθετα προβλήματα όπως είναι και το κυπριακό απαιτείται πολλή υπομονή, ψυχραιμία, τόλμη και αποφασιστικότητα. Κυρίως όμως, η διπλωματία, για να είναι αποτελεσματική και να προωθεί τα συμφέροντα του Ελληνισμού, θα πρέπει να στηρίζεται στο κύρος των Κυβερνώντων, στην ισχυρή οικονομία, στην κοινωνική συνοχή και στην αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων  Δυνάμεων.