Οι αγωγοί μεταφοράς ενέργειας «εργαλείο» άσκησης πολιτικής από τον Τ. Ερντογάν. · Αντιμέτωπη με σκληρά διλλήματα η ελληνική διπλωματία

άρθρο του Χρήστου Καπούτση

 

Το επίπεδο των σχέσεων της μεταπραξικοπηματικής  Ισλαμικής Τουρκίας με τη Δύση (ΗΠΑ, Ε.Ε., ΝΑΤΟ), θα καθορίσουν οι παράμετροι της γεωοικονομίας (αγωγοί μεταφοράς ενέργειας), της γεωπολιτικής (Συρία, Κούρδοι,  ISIS, πρόσφυγες) και της  γεωθρησκείας (εξάπλωση ριζοσπαστικού σουνιτικού κινήματος και της Μουσουλμανική  Αδελφότητα στην Βόρεια Αφρική και την Αραβική χερσόνησο και οι σχέσεις τους με το κυβερνών ισλαμικό κόμμα το ΑΚΡ).  Η Δύση δεν έχει την πολυτέλεια να «χάσει» την Τουρκία που είναι, ενεργό μέλος του ΝΑΤΟ και θεωρητικά τουλάχιστον,  η «γέφυρα» για την προώθηση  των αμερικανικών γεωστρατηγικών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.   Όμως, καταγράφονται ουσιώδεις διαφορές σε καίρια Στρατηγικής  σημασίας ζητήματα, που δημιουργούν συνθήκες «πολικής θερμοκρασίας» στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας.  Οι αμερικανοί διπλωμάτες δεν συζητούν   πλέον,  αν θα αποσχιστεί το Τουρκικό Κουρδιστάν, αλλά πότε.  Και ακόμη,  η  Τουρκία είναι απομονωμένη από Βορρά, Νότο με το Ιράν εχθρικό στα ανατολικά της σύνορα, το οποίο σταδιακά αποκαθιστά τις σχέσεις του με την Δύση, παρά τις αντιδράσεις του Ισραήλ.

Εντύπωση προκαλεί η σφοδρή λεκτική επίθεση του προέδρου της Τουρκίας Τ. Ερντογάν, προς τις ΗΠΑ, την οποία κατηγορεί ανοιχτά (αναφέρεται στη CIA) ,  ότι μαζί με τον αυτοεξόριστο ιεροκήρυκα Φ. Γκιουλέν  οργάνωσαν το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα.   «Αυτοί που φανταζόμασταν ότι ήταν οι φίλοι μας παίρνουν το μέρος των πραξικοπηματιών και των τρομοκρατών» είπε ο Πρόεδρος της Τουρκίας, κατά τη διάρκεια ενός οικονομικού φόρουμ που οργανώθηκε στο προεδρικό μέγαρο στην Άγκυρα. Επίσης, είναι χαρακτηριστικό ότι, στη συνάντηση του αρχηγού των αμερικανικών  ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Γιόζεφ Ντάνφορντ με τον Τούρκο Πρωθυπουργό στην Άγκυρα, ο αμερικανός αξιωματούχος αντιμετώπισε επιθετική συμπεριφορά, αφού ο Γιλντιρίμ του ζήτησε επίμονα  να δεσμευτεί , για την παράδοση του Φ. Γκιουλεν στις τουρκικές αρχές!

Οι ΗΠΑ, επένδυσαν στην Τουρκία για αρκετές δεκαετίες, επιδιώκοντας  να γίνει , ο δεύτερος,  μετά το Ισραήλ,  πυλώνας   σταθερότητας μιας κρίσιμης (γεωοικονομικής) περιοχής της Ανατολής Μεσογείου και του Ιράκ,  όπου συνωθούνται αμερικανικές εταιρείας,  για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου (πετρέλαιο και φυσικό αέριο).   Ωστόσο, η αμερικανική διπλωματία, φαίνεται ότι  δεν αξιολόγησε σωστά την  στροφή  της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής προς το σουνιτικό Ισλάμ, που επέβαλε το ισλαμικό κόμμα (ΑΚΡ), ενώ υποτίμησε τη δυναμική των σχέσεων της Τουρκίας με την Ρωσία στον ενεργειακό τομέα, αφού υπερτιμήθηκε το επεισόδιο με την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από τουρκικό , που είχε οδηγήσει σε μάλλον προσωρινό  «πάγωμα» της κατασκευής  του αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου του «Turk Stream»  μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη.  Και ακόμη, η αμερικανική διπλωματία δεν απέτρεψε  τα σχέδια του Τ. Ερντογάν,  για τη κατασκευή μονάδας πυρηνικής ενέργειας στο Akkuyu , από τη Ρωσία, που βρίσκεται  στο τελικό στάδιο της  διαπραγμάτευσης.                                                                            

                                                 

οι αγωγοί «εργαλείο» πολιτικης                            

 

Το καθεστώς  Ερντογάν, θα διαπραγματευτεί σκληρά την αποκατάσταση των σχέσεών του  με τη Δύση, επισείοντας την απειλή της ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία. Η Επίσκεψη Τ. Ερντογαν στην Αγία Πετρούπολη την  Τρίτη  (9 Αυγούστου) και η συνάντησή του με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν θα είναι καθοριστικής σημασίας.

Εκτιμάται ότι στη συνάντηση Πούτιν- Ερντογάν,  θα αναβιώσει η κατασκευή  του «Turk Stream», είναι ο αγωγός φυσικού αερίου που θα συνδέει την Ρωσία μέσω Τουρκίας με την Ευρώπη, αφού όμως διέλθει από ελληνικό έδαφος. Ο αγωγός αυτός δίνει στην Ρωσία ένα μεγάλο γεωπολιτικό πλεονέκτημα, αφού  μπαίνει ξανά δυναμικά στο ενεργειακό παιχνίδι και στην τροφοδοσία της Ευρώπης με ρωσικά ενεργειακά προϊόντα, παρά το αμερικανικό εμπάργκο.  Και το σημαντικότερο είναι,  ότι  ο ρωσικός αγωγός είναι εκτός αμερικανικών «προδιαγραφών», αφού θεωρείται και είναι ανταγωνιστικός του ΤΑΡ, του αγωγού που θα μεταφέρει , μέσω Ελλάδας, τα αζέρικο φυσικό αέριο , αμερικανό-ευρωπαϊκών συμφερόντων από την Κασπία στην Ευρώπη. Είναι σαφές ότι  η διπλή κίνηση του Ερντογάν προς το Ισραήλ και προς την Ρωσία, με στόχο την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων , εντάσσεται  στο μεγάλο παιχνίδι των ενεργειακών αγωγών. Η προώθηση των ενεργειακών κοιτασμάτων του Ισραήλ (Λεβιάθαν) μέσω Τουρκίας προς την Ευρώπη και εφόσον κατασκευαστεί ο ρωσικός αγωγός  φυσικού αερίου «Turk Stream», τότε,  αναβαθμίζεται  σημαντικά η γεωπολιτική αξία της Τουρκίας και καθιστά τον Τ. Ερνοταγάν ισχυρό παράγοντα  της γεωοικονομίας.  Η Ισραηλινή Κυβέρνηση έχει ενημερώσει  την Αθήνα και τη Λευκωσία, ότι η Τουρκία αποτελεί την κύρια επιλογή της για την πώληση του φυσικού αερίου από το κοίτασμα Λεβιάθαν, που συνορεύει με την ΑΟΖ της Κύπρου. Και μάλιστα το Τελ- Αβίβ ζητά πιεστικά λύση του Κυπριακού ή κάποια ενδιάμεση ρύθμιση των διαφορών που να ικανοποιεί  την Άγκυρα, για να μην υποχρεωθεί το Ισραήλ  να μπει σε διαδικασία παράκαμψης της Κύπρου, στα σχέδια για την μεταφορά και εκμετάλλευση του φυσικού του αερίου!

Όμως, η διέλευση από την Ελλάδα, του αγωγού μεταφοράς του φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω Τουρκίας στην Ευρώπη, είναι μάλλον μονόδρομος.  Η Ελληνική διπλωματία λοιπόν, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί και η Ελλάδα να αξιοποιήσει στο έπακρο τη  γεωγραφική της θέση, ώστε να καταστεί  ενεργειακός κόμβος,  αποκομίζοντας οφέλη στον ενεργειακό, πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό τομέα.   Το πρόβλημα, που εκ των πραγμάτων θα αντιμετωπίσει η Ελλάδα, είναι η πλήρης αντίθεση των Αμερικανών στην ιδέα της επέκτασης του «Turk Stream», ώστε ο αγωγός που θα μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο,  να περνά από ελληνικό έδαφος,  στη διαδρομή του  προς την Ευρώπη.   Το ερώτημα είναι, πόσο έτοιμη είναι η Ελληνική Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει και να απαντήσει στα σκληρά διλήμματα,  που θα προκύψουν από τις πρωτοβουλίες του καθεστώτος Ερντογάν στον τομέα της Ενέργειας.  Εκτός και αν, για κάποιο λόγο ή με κάποιο τρόπο, στο σκληρό ισλαμικό καθεστώς εξουσίας Ερντογάν, δεν «μακροημερεύσει»  …