ΑΦΙΕΡΩΜΑ- ΙΜΙΑ 1996-2010 14 χρόνια μετά από την «Αξημέρωτη» νύχτα των Ιμίων

ΑΦΙΕΡΩΜΑ- ΙΜΙΑ 1996-2010

14 χρόνια μετά από την  «Αξημέρωτη» νύχτα των Ιμίων

Του Χρήστου Καπούτση

xkapout@otenet.gr

  Συμπληρώνονται σήμερα  14 χρόνια  (30-31 Ιανουαρίου 1996) από την θυελλώδη, κυριολεκτικά και μεταφορικά,  νύχτα των Ιμίων.

Τη νύχτα εκείνη η Ελλάδα πόνεσε,  μάτωσε, διασύρθηκε, προδόθηκε , μίκρυνε! Και κανείς μέχρι σήμερα, είτε πολιτικός, είτε στρατιωτικός, δεν λογοδότησε για την   ταπείνωση, που υπέστη η Ελλάδα στο σύμπλεγμα των βραχονησίδων Ίμια, στο ανατολικό Αιγαίο.  

Η Τουρκία εκμεταλλευόμενη μια δύσκολη πολιτική συγκυρία για την Ελλάδα, (είχε παραιτηθεί ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και ο νέος Πρωθυπουργός Κ.Σημίτη δεν είχε πάρει καν ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή),  πραγματοποίησε στρατιωτική απόβαση επί αφύλαχτου ελληνικού εδάφους. Και στη συνέχεια, εφηύρε την καινοφανή θεωρία των «γκρίζων ζωνών», δηλαδή περιοχών, νησίδων, βραχονησίδων και νησιών του Αιγαίου, που  είναι αδιευκρίνιστης εθνικής κυριαρχίας! Στην ουσία, η Τουρκία μετά τα Ίμια και μέχρι σήμερα, αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, σε δεκάδες Ελληνικά νησιά και βραχονησίδες του Αιγαίου. Είναι το τίμημα, μιας φοβικής ελληνικής ηγεσίας (πολιτικής και στρατιωτικής), που δεν τόλμησε να υπερασπιστεί τη νύχτα των Ιμίων ελληνικό έδαφος… Και το χειρότερο, ανέθεσε στους Αμερικάνους, την εκτόνωση   της ελληνο-τουρκικής κρίσης, με τον τότε Πρωθυπουργό Κ.Σημίτη από του βήματος της Βουλής να πει το αλήστου μνήμης  «ευχαριστώ τους αμερικάνους»!!! 

Από την άλλη πλευρά, η υπηρεσιακή Πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ, τόλμησε και έδωσε εντολή στρατιωτικής κατάληψης της Δυτικής Ίμιας. Ποιος όμως ενθάρρυνε ή κάλυψε την κα Τσιλέρ να πάρει μια απόφαση, που θα μπορούσε να είχε εξελιχτεί σε γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο; Σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει κάποτε να δοθεί απάντηση.

                                                     **

Το χρονικό της κρίσης των Ιμίων

• 26 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκεν Ακάντ» προσαράζει στις βραχονησίδες Ίμια. Ο Τούρκος πλοίαρχος ισχυρίζεται ότι βρίσκεται σε τουρκικά χωρικά ύδατα και αρχικά αρνείται να δεχθεί βοήθεια από ελληνικά μέσα έρευνας και διάσωσης.

• 28 Δεκεμβρίου: Ελληνικά ρυμουλκά απεγκλωβίζουν το τούρκικο πλοίο και οδηγείται στην Τουρκία.

• 29 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εκδίδει ρηματική διακοίνωση, στην οποία τα Ίμια χαρακτηρίζονται ως τουρκικό έδαφος.

• 10 Ιανουαρίου 1996: Η Ελλάδα απορρίπτει τους ισχυρισμούς του τουρκικού ΥΠ.ΕΞ. με άλλη ρηματική διακοίνωση, στην οποία αναφέρεται η συνθήκη των Παρισίων του 1947, με την οποία οι βραχονησίδες Ίμια παραχωρήθηκαν από την Ιταλία στην Ελλάδα, κατά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων.

• 4 Ιανουαρίου: Ο Αμερικάνος πρόεδρος, Μπιλ Κλίντον, σε επιστολή του προς Ελληνοαμερικανό γερουσιαστή, αναφέρει: «Φοβάμαι θερμό επεισόδιο».

• 19 Ιανουαρίου: Στην Ελλάδα πρωθυπουργός γίνεται ο Κ. Σημίτης.

• 25 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δ. Διακομιχάλης συνοδευόμενος από τον Αστυνομικό Διευθυντή της Καλύμνου, Γ. Ριόλα, υψώνουν στα Ίμια την ελληνική σημαία.

• 28 Ιανουαρίου 1996: Μία ομάδα Τούρκων δημοσιογράφων της εφημερίδας «Χουριέτ» προσεγγίζει τα Ίμια με ελικόπτερο, υποστέλλει την ελληνική σημαία και υψώνει την τουρκική. Άνδρες του περιπολικού «Παναγόπουλος» στις 08:00 αντιλαμβάνονται την τουρκική σημαία.

 Ο αρχηγός Γ.Ε.Ν. δίνει εντολή στον Κυβερνήτη του Παράκτιου Περιπολικού «ΑΝΤΩΝΙΟΥ» να σπεύσει στα Ίμια, να αφαιρέσει την τουρκική σημαία και να υψώσει ξανά την ελληνική. Ο Αρχηγός Γ.Ε.Ν. επικοινωνεί με τον Αρχηγό Γ.Ε.ΕΘ.Α., ναύαρχο Λυμπέρη, τον οποίο ενημερώνει για τα γεγονότα. Ο Αρχηγός Γ.Ε.ΕΘ.Α. παράλληλα ενημερώνει τον υπουργό Εθνικής Αμύνης, Γεράσιμο Αρσένη.

• 30 Ιανουαρίου 1996: Δημοσιεύεται σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο οι Τούρκοι διεκδικούν το σύνολο των βραχονησίδων, οι οποίες βρίσκονται κοντά στα Τουρκικά παράλια.

- Από το πρωί στην περιοχή των Ιμίων επικρατεί ένταση και προς τα κει κατευθύνονται πολεμικά πλοία..

 - Το απόγευμα, τα ελληνικά και τα τουρκικά πολεμικά πλοία,  που έχουν σπεύσει στην ευρύτερη περιοχή των Ιμίων ,  βρίσκονται σε διάταξη μάχης.

- Ταυτόχρονα, άνδρες των Ο.Υ.Κ. αποβιβάζονται στα Ανατολικά Ίμια και δυνάμεις των Ειδικών Δυνάμεων στην Καλόλιμνο. Για «άγνωστο» λόγο η Δυτική Ίμια μένει  αφύλαχτη!

- στις 18.00 οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις τίθενται σε κατάσταση γενικής επιφυλακής. Και ενεργοποιούνται τα πολεμικά σχέδια.

 - Στις 23:00 διατάσσεται μερική επιστράτευση στους νομούς Έβρου, Ροδόπης , Ξάνθης και  νήσων του Αιγαίου. Και πριν από  τα μεσάνυχτα οι μάχιμες στρατιωτικές Μονάδες του Έβρου και των νησιών βρίσκονται στις θέσεις μάχης.

• 30/31 Ιανουαρίου 1996: Τη νύχτα, οι καιρικές συνθήκες είναι εξαιρετικά δυσμενείς.  Βρέχει συνεχώς και η ορατότητα είναι πολύ χαμηλή.

 Στη 01:15 Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Δυτική Ίμια, στην οποία δεν βρίσκονται ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις. Υψώνουν την τουρκική σημαία. Θα παραμείνουν εκεί επτά ώρες.

Το γεγονός επιβεβαιώνεται από ελικόπτερο ΑΒ-212 ASW της Φρεγάτας «Ναυαρίνο». Η κρίση έχει κορυφωθεί. Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται ένα βήμα πριν από την ένοπλη σύρραξη.

Στη 01.00΄ μετά τα μεσάνυχτα πραγματοποιείται στο γραφείο του πρωθυπουργού στη Βουλή σύσκεψη του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Άμυνας (ΚΥΣΕΑ).

Συμμετέχουν, εκτός των υπουργών που είναι τακτικά  μέλη , ο γραμματέας του Υπουργικού Συμβουλίου Τάσος Μαντέλης και οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού Ν. Θέμελης και Δ. Καραϊτίδης.  Μεσολαβούν δύο τηλεφωνικές συνδιαλέξεις Πάγκαλου- Χόλμπρουκ, και στις 02.00΄ π.μ. ενημερώνεται το ΚΥΣΕΑ για την κατάληψη της αφρούρητης βραχονησίδας στα Ίμια από Τούρκους κομάντος. Να επισημάνουμε ότι στη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ  ο υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος, προσήλθε με μία ώρα καθυστέρηση λόγω συμμετοχής του σε...τηλεοπτική εκπομπή!

Ο διοικητής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) δεν καλείται να συμμετάσχει, παρότι βρίσκεται έξω από την αίθουσα της σύσκεψης! Ο  διοικητής της ΕΥΠ ναύαρχος (ε.α.) Λεωνίδας Βασιλικόπουλος  ζητάει επιμόνως να συνομιλήσει με τον Πρωθυπουργό και να του γνωστοποιήσει απόρρητα μηνύματα, όμως  ο  πρωθυπουργός, ο κ. Σημίτης μέσω της γραμματέως του,  τον παρέπεμψε να μιλήσει με... το γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου Τάσο Μαντέλη!!

 Και  όταν ο Α/ΓΕΕΘΑ Ναύαρχος Χ.Λυμπέρης , που  μετέχει στη σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ, ζητάει την αποδέσμευση των κανόνων εμπλοκής, λαμβάνει την απάντηση από Σημίτη και Πάγκαλο,  ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις!

Στις 5:30 το ελικόπτερο που είχε απονηωθεί από τη Φρεγάτα ΝΑΥΑΡΊΝΟ και είχε εντοπίσει τους Τούρκους κομάντος στην βραχονησίδα Ίμια, επιστρέφοντας συντρίβεται στη θάλασσα. Σκοτώνεται το πλήρωμα του ελικοπτέρου: Χ. Καραθανάσης, Ε. Γιαλοψός, Π. Βλαχάκος.  Η συντριβή του ελικοπτέρου οφείλεται σε ατύχημα,  σπεύδει να δηλώσει ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Γερ.Αρσένης, υποστηρίζοντας ότι ο πιλότος έπαθε «βέρτικο».

Στη 1 Φεβρουαρίου 1996 η εφημερίδα «Απογευματινή» αποκαλύπτει εμπιστευτικό σήμα του πιλότου του ελικοπτέρου που έστειλε στις 4.49 τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου. Ο πιλότος ανέφερε κατά λέξη προς τη Φρεγάτα «Ναυαρίνο»: «Έχω ένδειξη master caution (γενική ηλεκτρονική βλάβη), emergency (κίνδυνος)».

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η ένδειξη master caution σημαίνει ότι είτε το ελικόπτερο δέχεται ηλεκτρονική παρεμβολή, είτε ότι υπάρχει μηχανική βλάβη, οπότε και ανάβει το αντίστοιχο λαμπάκι. Αμέσως μετά, όμως, ο πιλότος προσθέτει: «αλλά το λαμπάκι δε δείχνει τίποτε».

Είναι πολύ πιθανόν, η πτώση του ελληνικού ελικοπτέρου να οφείλεται σε ηλεκτρονική παρεμβολή. Το ερώτημα είναι , από πού έγινε αυτή η παρεμβολή, από  τουρκικό ή από αμερικανικό μέσο; Και γιατί; Ερωτήματα, που δυστυχώς ακόμα  παραμένουν αναπάντητα…

Στις 06:10 το πρωί, οι υπουργοί Αμύνης και Εξωτερικών, Γ. Αρσένης και Θ. Πάγκαλος, ανακοινώνουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας με προσωπική παρέμβαση του Προέδρου των Η.Π.Α., Μπιλ Κλίντον, και του διαμεσολαβητή Ρ. Χόλμπρουκ.

Οι ελληνικές δυνάμεις αποχωρούν από τα Ίμια παίρνοντας μαζί και την ελληνική σημαία. Το ίδιο πράττουν και οι Τούρκοι καταδρομείς.

Είναι η πρώτη φορά, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο,  που   έχουμε υποστολή Ελληνικής  σημαίας και αποχώρηση στρατιωτικής φρουράς από ελληνικό έδαφος.

Ο Πρωθυπουργός Κ.Σημίτης ανακοινώνει στη Βουλή, τη λήξη του ελληνοτουρκικού «επεισοδίου», επιρρίπτοντας ευθύνες στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, τις οποίες κατηγόρησε,  ως ανέτοιμες να ανταποκριθούν  στην αποστολή τους !! Υπήρξε σκληρή απάντηση και  κριτική  για τις επιλογές του πρωθυπουργού Κ.Σημίτη,  από τον Α/ΓΕΕΘΑ Ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη, ο οποίος στη συνέχεια αποπέμφθηκε  από την ηγεσία των Ενόπλων μας Δυνάμεων.

Το νομικό καθεστώς των Ιμίων

Την επόμενη  του επεισοδίου στις νησίδες Ίμια ,  το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών σημείωνε επισήμως,  ότι εξαιτίας της απουσίας συνολικής διμερούς συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών (Ελλάδας και Τουρκίας), υπάρχουν εκατοντάδες μικρά νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο, των οποίων το καθεστώς παραμένει αδιευκρίνιστο. Και  ανακοίνωνε,  ότι προχωρά στην εκπόνηση νομικής μελέτης,  για το καθεστώς αυτών των νησιωτικών σχηματισμών.

Τα νησιά αυτά, κατά την επίσημη τουρκική άποψη,  συνιστούν terra nullius, είναι δηλαδή αδέσποτα και ως εκ τούτου αποτελούν γκρίζες ζώνες κυριαρχίας. Και, κατά την Τουρκία, τα νησιά του Αιγαίου που δεν αναφέρονται σε καμμιά συνθήκη και δεν κατελήφθησαν από την Ελλάδα κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, καθώς και τα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των έξι μιλίων από τις τουρκικές ακτές ανήκουν νομίμως στην Τουρκία, διάδοχη χώρα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας…

 Το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών υποστηρίζει ότι, το νομικό καθεστώς ΟΛΩΝ των νήσων και νησίδων του Αιγαίου είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία επί των Ιμίων, αλλά και του συνόλου σχεδόν νησίδων και βραχονησίδων,  προκύπτει σαφώς από διεθνή συμβατικά κείμενα, δηλαδή τη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, τη Συνθήκη των Παρισίων του 1947 και τις Ιταλο-τουρκικές Συμφωνίες του 1932. Άλλωστε, η Τουρκία από το 1947 μέχρι το 1996, δεν αμφισβήτησε ποτέ την ελληνική κυριαρχία στα Ίμια.

Η Ελλάδα έχει με το μέρος της το Διεθνές Δίκαιο, αλλά δεν αρκεί για να υπερασπιστεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Αιγαίο. Απαιτείται επιπλέον , πολιτική βούληση, αποτελεσματική διπλωματία και ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις.

       **************************************

                       ***********