ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΝΥΠΕΞ ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΡΟΥΤΣΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΣΦΗΝΑ»

Η Ελλάδα ξανά φωνή και ηγέτης των Βαλκανίων

Από την πρώτη στιγμή της ανάληψης των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης, επιδιώξαμε να στείλουμε ένα βασικό μήνυμα προς όλες τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων: αναλαμβάνουμε πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο για την προώθηση της ευρωπαϊκής τους ολοκλήρωσης.

Η επιλογή της λέξης «πάλι» δεν είναι κενή περιεχομένου. Στα Βαλκάνια, η Ελλάδα διαθέτει ακόμα ένα μεγάλο θετικό απόθεμα από την εποχή που στο τιμόνι της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής βρισκόταν και πάλι ο νυν Πρωθυπουργός, κ. Γιώργος Παπανδρέου.

Είναι μια εποχή, η οποία έχει εντυπωθεί στη μνήμη της κοινής γνώμης των χωρών της περιοχής για την δραστήρια διπλωματία της Ελλάδας που οδήγησε στην «Ατζέντα της Θεσσαλονίκης», το 2003, υπό την τελευταία ελληνική προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία, μέχρι και σήμερα, αποτελεί τον πυρήνα της βαλκανικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι η εποχή που η Ελλάδα δεν ήταν ένας αδρανής και παθητικός παρατηρητής των εξελίξεων στη γειτονιά της, αλλά ο θερμότερος συνήγορος των φιλοδοξιών των γειτόνων της για να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτήν την εικόνα θέλουμε να ανακαλέσουμε στη μνήμη των διεθνών συνομιλητών μας, τόσο στα Βαλκάνια, όσο και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το σκοπό, μεταξύ άλλων,  εξυπηρετεί και η πρωτοβουλία μας για μια νέα «Ατζέντα 2014».

          Μου έχει δοθεί πολλές φορές η δυνατότητα να υποστηρίξω τη σημασία που αποδίδω στην αξία και στη δύναμη των συμβολισμών στη διεθνή πολιτική. Η χρονολογία 2014 έχει πράγματι έναν ισχυρό πολιτικό συμβολισμό, δυστυχώς καταρχήν αρνητικό, καθώς συμπίπτει με την συμπλήρωση 100 ετών από τα τραγικά γεγονότα που συνέβησαν στην περιοχή μας και οδήγησαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εμείς φιλοδοξούμε να μετατρέψουμε τη χρονολογία αυτή από μια «μαύρη» επέτειο, σε μια γιορτή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πιο επιτυχημένο μοντέλο ειρήνευσης στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία.

          Σε κάθε ευκαιρία που μου δίδεται να αναφερθώ στην «Ατζέντα 2014» έχω πάντα κατά νου δύο αποδέκτες: τους γείτονες μας στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

          Στους γείτονές μας στα Δυτικά Βαλκάνια λέμε ότι μπορούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει μεν αυστηρές προϋποθέσεις και όρους για την ένταξη νέων μελών και δεν είναι πρόθεση μας να υπάρξουν οποιεσδήποτε εκπτώσεις στο θέμα αυτό. Ήδη όμως, από την εποχή της «Στρατηγικής της Θεσσαλονίκης», δύο χώρες της περιοχής, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, έχουν ενταχθεί στην Ε.Ε. και η Κροατία βρίσκεται στον προθάλαμο. Όλες δε οι υπόλοιπες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων έχουν κάνει, η καθεμία σε διαφορετικό βαθμό, απτά βήματα προόδου. Είναι ανάγκη τώρα να επισπεύσουν τις απαραίτητες εκείνες μεταρρυθμίσεις, που θα επιταχύνουν την ευρωπαϊκή τους πορεία. Ταυτόχρονα, η προοπτική της ένταξης ίσως προσδώσει νέα δυναμική στην αναζήτηση λύσεων σε ορισμένα περιφερειακά προβλήματα, στη βάση των σχέσεων καλής γειτονίας και σεβασμού του διεθνούς δικαίου. Ο στόχος του 2014, συνεπώς, είναι ίσως αισιόδοξος, είναι όμως και εφικτός, είναι πρωτίστως πολιτικός και συμβολικός. Το καθαρό μήνυμα της Ελλάδας προς την περιοχή είναι: το μέλλον σας βρίσκεται στην ευρωπαϊκή μας οικογένεια, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτό το δρόμο, η Ελλάδα είναι ο πιο σταθερός και αξιόπιστος υποστηρικτής, εταίρος και φίλος.

          Στους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέλουμε να θυμίσουμε την ηθική και ιστορική υποχρέωση που υπέχουμε έναντι της περιοχής αυτής, την ευθύνη να συμβάλλουμε στην οριστική εμπέδωση της ειρήνης και της σταθερότητας στα Βαλκάνια. Είναι γεγονός ότι η Ε.Ε. πέρασε μια περίοδο «εσωστρέφειας» και στο δημόσιο διάλογο κυριάρχησε για πολύ καιρό η λεγόμενη «διευρυνσιακή κόπωση». Οι πρόσφατες, όμως, θεσμικές εξελίξεις με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβόνας έχουν, νομίζουμε, ανατρέψει τους όρους αυτής της συζήτησης. Ρυθμίσαμε τα του οίκου μας. Είναι καιρός τώρα να κοιτάξουμε προς την πλευρά αυτών που προσβλέπουν στην είσοδό τους στο κοινό ευρωπαϊκό μας σπίτι και να τους ενθαρρύνουμε στις προσπάθειές τους. 

Σε κάποιες από τις επαφές μου με διεθνή μέσα ενημέρωσης, ιδίως εκείνα που εδρεύουν στη Βαλκανική και που, πράγμα αναμενόμενο, έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για την «Ατζέντα 2014», μου τίθεται το ερώτημα αν η πολιτική μας αυτή αφορά και στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Θέλω με την αφορμή αυτή να επαναλάβω ότι η ειλικρίνεια των προθέσεών μας δεν πρέπει να αμφισβητείται. Θέλουμε να υποδεχθούμε τη γείτονα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι και προς το συμφέρον μας. Και με υπευθυνότητα δηλώνω ότι θα τη βοηθήσουμε στην πορεία της. Σε εμάς θα βρει τον πιο ειλικρινή και σταθερό υποστηρικτή στη δύσκολη πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Απαραίτητη, όμως, προϋπόθεση είναι να υπάρξει προηγουμένως λύση στο ζήτημα της ονομασίας. Μία λύση καθαρή, που δεν θα αφήνει σκιές στις μελλοντικές μας σχέσεις: μία ονομασία, με γεωγραφικό προσδιορισμό, με ισχύ έναντι άλλων, erga omnes. Με λίγα λόγια: η εθνική μας, κόκκινη γραμμή.