Τι σημαίνει ανακήρυξη και οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ

Του Χρήστου Καπούτση

Σύμφωνα με τη Νέα  σύμβαση του ΟΗΕ , για το  Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, ως αποκλειστική οικονομική ζώνη, ή όπως τη λέμε χάριν συντομίας ΑΟΖ, είναι, το τμήμα της θάλασσας που ξεκινάει από το τέλος των χωρικών υδάτων και μπορεί να επεκταθεί μέχρι και  σε απόσταση 200 ναυτικών μιλίων για τις ανοικτές θάλασσες.

Στα χωρικά ύδατα , που για την Ελλάδα το εύρος τους είναι 6 ν.μ. από τις ακτές,  είτε νησιωτικές, είτε ηπειρωτικές, αλλά μπορεί να το επεκτείνει μέχρι και στα 12 ν.μ., στα χωρικά ύδατα λοιπόν, το παράκτιο κράτος, ασκεί πλήρη κυριαρχία και έχει εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα.

Στην Αποκλειστική Οικονομική ζώνη, που ξεκινάει εκεί όπου τελειώνουν τα χωρικά ύδατα, το παράκτιο κράτος, έχει κυριαρχικά δικαιώµατα, μόνο  για την αλιεία και για σκοπούς εξερεύνησης, εκμετάλλευσης και διαχείρισης των φυσικών πόρων, που βρίσκονται στο βυθό.  Δεν ασκεί όμως κυριαρχικά δικαιώματα σε θέματα ναυσιπλοΐας, ή ασφάλειας. Για παράδειγμα,  δεν δικαιούται να κάνει νηοψίες.

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, ως έννοια, είναι υπέρτερη της υφαλοκρηπίδας,διότι η ΑΟΖ περιλαμβάνει την υφαλοκρηπίδα. Άρα οριοθέτηση της ΑΟΖ, συνεπάγεται  και οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, ενώ δεν ισχύει και το αντίστροφο. Ειδικά για το Αιγαίο, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα συμπίπτουν, υπό την προϋπόθεση, ότι θα αναγνωριστεί ότι, ΟΛΑ τα ελληνικά νησιά του Αιγαίου, διαθέτουν υφαλοκρηπίδα.

Ποιο είναι όμως το σημαντικό πλεονέκτημα, για την Ελλάδας από την ανακήρυξη και εν συνεχεία οριοθέτηση της ΑΟΖ, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ του 1982;

 Είναι  ότι, νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που κατοικούνται, έχουν δικής τους  ΑΟΖ,  άρα και δική τους υφαλοκρηπίδα. Για παράδειγμα, το Αγαθονήσι, το Φαρμακονήσι, οι Φούρνοι, το  Καστελόριζο και δεκάδες άλλα μικρά κατοικημένα νησιά, έχουν δική τους ΑΟΖ.  

Ειδικά για το Καστελόριζο, να επισημάνουμε ότι, μόνο εφόσον ανακηρυχτεί η ΑΟΖ Καστελόριζου, τότε μόνο Ελλάδα και Κύπρος θα έχουν συνορεύουσα ζώνη, δηλαδή θα εφάπτονται τα όρια της Αποκλειστικής  Οικονομικής Ζώνης των δύο κρατών, διαφορετικά,  θα παρεμβάλλεται η ΑΟΖ της Τουρκίας.                                   

Στην περίπτωση οριοθέτησης της ΑΟΖ , τότε το περίπου 80% του Αιγαίου, θα ανήκει στην Ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.

 Το αρνητικό είναι ότι, η Τουρκία , δεν έχει αναγνωρίσει το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 και ακόμη, δεν δέχεται ότι τα νησιά του ΑΝ.Αιγαίου έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα και επιπλέον , δεν δέχεται ότι το σύμπλεγμα των 13  νησίδων του Καστελόριζου μπορούν να συμπεριληφθούν στην Ελληνική ΑΟΖ. 

Το ενδιαφέρον είναι ότι, η  Τουρκία, ενώ  δεν έχει υπογράψει και δεν έχει επικυρώσει το Δίκαιο για την Σύμβαση της Θάλασσας (Montego Bay, 1982), έχει όμως οριοθετήσει την  ΑΟΖ  στη Μαύρη Θάλασσα με την Ρουμανία, την Βουλγαρία και με την Ρωσία!!