Διπλωματικά ανοίγματα στην Αν. Μεσόγειο. Διαμορφώνονται ισχυρές συμμαχίες συμφερόντων.

του Χρήστου Καπούτση

Στην φλεγόμενη Αν. Μεσόγειο και ευρύτερη Μέση Ανατολή, μια περιοχή ιδιαίτερης Στρατηγικής αξίας, διαμορφώνονται ισχυρές συμμαχίες στη βάση κοινών πολιτικοοικονομικών συμφερόντων, ενώ ιστορικές, εθνολογικές, φυλετικές και θρησκευτικές  συγγένειες ή διαφορές,  είναι μάλλον δευτερεύουσας σημασίας αξιολογικά στοιχεία.

Η επίσκεψη του Πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και μιας δεκάδας Υπουργών στο Ισραήλ, θεωρείται από την Κυβέρνηση ως επιτυχής, αφού έδωσε μια δυναμική ώθηση στην αναβάθμιση των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων.  Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, υπογράφτηκαν συμφωνίες σε σημαντικούς τομείς, της οικονομίας, της ενέργειας , του τουρισμού και της εσωτερικής ασφάλειας.

Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινιστούμε τα εξής:

Πράγματι, οι ελληνοισραηλινές σχέσεις διέρχονται μια περίοδο, ανάπτυξης και διεύρυνσης σε κρίσιμους τομείς, όπως η πολιτική, η διπλωματία και ο στρατιωτικός τομέας. Γίνονται πολλές ελληνο-ισραηλινές αεροναυτικές ασκήσεις σε πολύ προχωρημένο επίπεδο. Μάλιστα, ενώ βρισκόταν ο πρωθυπουργός στο ισραήλ, έγινε,  η μεγάλη αεροναυτική άσκηση της Ελλάδας με το Ισραήλ,  εντός των ορίων του FIR ΑΘΗΝΩΝ. Κατά τη διάρκεια της άσκησης έγινε εναέριος ανεφοδιασμός  των μαχητικών αεροσκαφών από ιπτάμενα  τάνκερ, έγιναν εικονικές  προσβολές  επίγειων στόχων και αερομαχίες,  ενώ η άσκηση περιελάμβανε και εξουδετέρωση από τα μαχητικά αεροσκάφη της απειλής που προέρχεται από τα πυραυλικά συστήματα των πλοίων επιφανείας.  Συμμετείχαν μαχητικά αεροσκάφη  F-15 και  F-16 του Ισραήλ , ελληνικά F-16 και Φρεγάτες του Ελληνικού πολεμικού Ναυτικού. Η στρατιωτικά άσκηση αξιολογήθηκε ως επιτυχής, αφού εκπληρώθηκαν όλοι οι απαιτητικοί επιχειρησιακοί στόχοι.

Η νέα περίοδος των σχέσεων της Ελλάδας με το Ισραήλ, έχει ως δομικά υλικά την αμοιβαιότητα συμφερόντων και στηρίζεται στα εξής:

1.     ΟΙ ελπιδοφόρες έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου και του Ισραήλ, αλλά και η προοπτική αποθήκευσης και μεταφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, έχουν  δημιουργήσει, ένα πλαίσιο  στενής συνεργασίας της Ελλάδας με το Ισραήλ και της Κύπρου με το Ισραήλ στον ενεργειακό και γεωοικονομικό τομέα.

2.     Ένα ακόμη συνθετικό στοιχείο της ελληνοισραηλινής προσέγγισης, είναι η αντιπαράθεση  του Ισραήλ με την Τουρκία, και το «πάγωμα»  της μεταξύ τους, πολύ στενής συνεργασίας, στον διπλωματικό και στρατιωτικό τομέα. Η Ισλαμική κυβέρνηση του Τ.Ερντογάν , υποστηρίζει την άνοδο στην Εξουσία φανατικών ισλαμιστών σε Συρία, Αίγυπτο , Λιβύη και Λίβανο.  Τα ισλαμοφασιστικά καθεστώτα, δεν είναι φιλικά προς το Ισραήλ.  Έτσι όμως το Ισραήλ, περικυκλώνεται από μη φιλικά καθεστώτα και έχει ανάγκη την Κύπρο και την  Ελλάδα, αφού του παρέχουν το αναγκαίο γεωγραφικό και  Στρατηγικό βάθος. Και εξασφαλίζουν αναγκαίο ζωτικό χώρο για το Ισραήλ και ακόμη,  τη γεωγραφική σύνδεση του Ισραήλ με την Ευρώπη, που είναι σαφώς, πολύ πιο φιλική και συνεργάσιμη με το Ισραήλ. Είναι μάλλον θέμα επιβίωσης του Ισραήλ οι σχέσεις του με Ελλάδα και Κύπρο.

Από την άλλη πλευρά όμως, όσοι σπεύδουν και χαρακτηρίζουν τη σχέση της Ελλάδας και της Κύπρου με το Ισραήλ, ως εταιρική ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ  σχέση, θα πρέπει να είναι πιο επιφυλακτικοί. Και αυτό διότι, οι παράμετροι του γεωπολιτικού συστήματος, δεν είναι σταθερές,  αλλά είναι  μεταβαλλόμενες.  Διαμορφώνονται συμμαχίες συμφερόντων, που από τη φύση τους είναι εύθραυστες. Φυσικά και δεν πείθουν οι  αναφορές  σε κοινές ιστορικές καταβολές,  δύο ιστορικών  ΛΑΩΝ, του Ελληνικού και του Εβραϊκού και άλλα ηχηρά παρόμοια. Αυτά δεν συγκροτούν συμμαχίες και είναι θέματα για τους ιστορικούς. Για τους τεχνοκράτες και τους πολιτικούς, προέχουν τα κοινά συμφέροντα.

Ελληνοπαλαιστινιακή προσέγγιση

Εξισορροπητική της επίσκεψης του πρωθυπουργού Α. Σαμαρά στο Ισραήλ, ήταν η επίσκεψη του Αντιπροέδρου Β. Βενιζέλο στην Παλαιστίνη.   

 Να εξαντλήσει τις δυνατότητες που θα έχει η Ελλάδα, ως  προέδρευσα  χώρα της Ε.Ε. κατά το πρώτο εξάμηνο του  2014,  ζήτησε από τον Αντιπρόεδρο και υπουργό Εξωτερικών Β. Βενιζέλο η Παλαιστινιακή αρχή, ώστε, να ευοδωθούν οι προσπάθειες  προς μια κοινώς αποδεκτή και οριστική πολιτική λύση του Παλαιστινιακού προβλήματος.

Ο ΥΠ.ΕΞ. Ευ. Βενιζέλος, κατά την ολιγόωρη επίσκεψή του στη Ραμάλα, συναντήθηκε με τον   Υπουργό Εξωτερικών της Παλαιστινιακής Αρχής Dr. Riad Malki  συζήτησαν, τις εξελίξεις στης ευρύτερη περιοχή της Αν. Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής και συμφώνησαν,  ότι το παλαιστινιακό είναι το κλειδί των εξελίξεων,  με στόχο την ειρήνευση και την σταθερότητα σε μια περιοχή,  που μαστίζεται από αιματηρές συγκρούσεις.

«Θα θέλαμε να δούμε μια πιο άμεση εμπλοκή της κυβέρνησης των Η.Π.Α., αλλά και του Κουαρτέτου, ιδίως της Ε.Ε. στην ειρηνευτική διαδικασία.  Εδώ είναι που εμπλέκεται η Ελλάδα, ως η χώρα που θα προεδρεύει του Συμβουλίου της Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2014»,  είπε ο Dr. Riad Malki.

Η Ελλάδα σταθερά ενθαρρύνει την ειρηνευτική διαδικασία, που είναι σε εξέλιξη και εκτιμά,  ότι θα  πρέπει να καταλήξει σε μια λύση του Παλαιστινιακού ζητήματος, από την οποία θα προκύψουν  δύο κράτη κυρίαρχα και ανεξάρτητα, η Παλαιστίνη και το Ισραήλ, που θα μπορούν να συμπορεύονται με ασφάλεια.

Επίσης,  οι κ. Β.Βενιζέλος και Riad Malki, συμφώνησαν,   ότι θα πρέπει  συσταθεί άμεσα μια Διυπουργική Επιτροπή, Ελλάδας και Παλαιστινιακής Αρχής,  για να συζητήσει τη διμερή συνεργασία, σε διάφορους τομείς όπως,  της υγείας,  του τουρισμού, του πολιτισμού, του αθλητισμού, των επενδύσεων, της ακαδημαϊκής συνεργασίας και της ανάπτυξης. Και μάλιστα,  αποφασίστηκε αυτή η πρωτοβουλία, να υποστηριχθεί  και με  τη συγκρότηση ενός κοινού ελληνο-παλαιστινιακού Επιχειρηματικού Συμβουλίου.

Σχετικά με τις  συμφωνίες  που υπέγραψε, λίγες μέρες νωρίτερα στην Ιερουσαλήμ,  το υπουργικό κλιμάκιο με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Α. Σαμαρά με την Κυβέρνηση του Ισραήλ,  και  αν αυτές οι συμφωνίες θα επηρεάσουν τις σχέσεις της Ελλάδας με την Παλαιστινιακή Αρχή,  ο ΥΠΕΞ Β. Βενιζέλος,  είπε: «Η στρατηγική εταιρική μας σχέση με το Ισραήλ δεν είναι κάτι αντιπαραγωγικό ή αρνητικό για την ιστορικά στενή και φιλική σχέση μας με τον Παλαιστινιακό λαό και την Παλαιστινιακή Αρχή. Η βελτίωση των διμερών μας σχέσεων με το Ισραήλ είναι κάτι πολύ σημαντικό για την αξιοπιστία μας και για την αναβάθμιση της αποτελεσματικότητάς μας στην περιοχή σε διμερές πλαίσιο, αλλά και υπό τον μελλοντικό μας ρόλο, ως της χώρας που θα ασκήσει την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. Επίσημα, η στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ είναι διμερούς φύσης, αλλά ουσιαστικά είναι μια τριμερής σχέση, καθώς η προοπτική είναι πάντοτε και η συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής, όχι μόνο μετά την οριστική λύση, αλλά και κατά τη διάρκεια αυτής της πολύ κρίσιμης και ευαίσθητης διαπραγματευτικής περιόδου.»

Το Κυπριακό στο επίκεντρο

Το ΚΥΠΡΙΑΚΟ ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων που είχε στην Αθήνα ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ΝΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ, με  την ελλαδική Πολιτειακή ηγεσία. Συναντήθηκε με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Παπούλια και τον Πρωθυπουργό Α. Σαμαρά.

Από τα ενδιαφέροντα σημεία των επίσημων δηλώσεων,  είναι η αναφορά, ως ελληνοκυπριακό αίτημα,  στην επιστροφή της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της.  Η ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ σήμερα είναι πόλη φάντασμα, τραγικό απομεινάρι της τουρκικής στρατιωτικής εισβολής στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974.

Φυσικά, θα πρέπει να αξιολογηθούν και τα ανταλλάγματα που ζητάει η Άγκυρα, προκειμένου να συναινέσει στην Επιστροφή της Αμμοχώστου.

Εννοείται ότι η «αμμοχωστοποίηση» του Κυπριακού, δεν είναι και η ιδανική λύση, για ένα πρόβλημα κατάφωρης παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου.

Σε δηλώσεις του ο Πρόεδρος της Κύπρου Ν. Αναστασιάδης είπε, ότι  ένας νέος διάλογος για την επίλυση του Κυπριακού, θα πρέπει να περιλαμβάνει την εμπλοκή της Τουρκίας, αλλά και την ενεργό συμμετοχή της Ε.Ε. Η Κύπρος, νέμει στ σκληρό πυρήνα της Ε.Ε. και θα πρέπει η Ε.Ε. να έχει ρόλο στην οριστική επίλυση του Κυπριακού.

Το Κυπριακό, ή μάλλον ακριβέστερα η πορεία προς την οριστική επίλυση του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου,  σχετίζεται, και με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν η Ελλάδα και η Κύπρος, αφού έχουν αρνητική επιρροή στο διεθνής κύρος των δύο κρατών. Και ακόμη το Κυπριακό, αποτελεί το κλειδί για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων.  Γι’ αυτό ακριβώς, η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου, δεν μπορεί να περιορίζεται  μόνο στο πλαίσιο των αδελφικών σχέσεων, επειδή ανήκουμε στο ίδιο έθνος.

Ελλάδα και Κύπρος παίζουν σημαντικό ρόλο στις γεωπολιτικές και γεωοικονομικές εξελίξεις στην  ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας. 

Στα ζητήματα της ενέργειας, επίσης αναμένονται κινήσεις και εξελίξεις, οι οποίες ενδεχομένως να επιφέρουν και ανατροπές στο ισοζύγιο ισχύος στην περιοχή μας.  Κύπρος και Ελλάδα έχουν  πλέον ρόλο και σε αυτό το πολύ σημαντικό κεφάλαιο, της αξιοποίησης των ενεργειακών πόρων.  Συνεπώς,  η νέα κατάσταση πραγμάτων στην ευρύτερη   περιοχή μας, επιβάλλει να αναδιοργανωθεί και  να θεσμοθετηθεί η συνεργασία Ελλάδας και Κύπρου, με στόχο,  να διασφαλισθούν τα συμφέροντα των δύο ελληνικών κρατών, άρα και  του ελληνισμού.

Ελληνορωσικές σχέσεις

                               Επίσημη επίσκεψη στην Αθήνα θα πραγματοποιήσει στο τέλος του Μήνα ο Υπουργός Εξωτερικών  της Ρωσίας ΣΕΡΓΚΕΙ ΛΑΒΡΩΦ. Είναι σε εξέλιξη,  μια αμφίπλευρη προσπάθεια αναθέρμανσης και αναβάθμισης των ελληνο-ρωσικών σχέσεων.

Αθήνα και Μόσχα θέλουν τα ξεχάσουν γρήγορα,  το .. . Βατερλό με τη εξαγορά  της ΔΕΠΑ.

Η Ρωσία,  δεν κρύβει τα σχέδιά της να έχει δυναμική παρουσία σε ολόκληρο  το φάσμα των  εξελίξεων  στην αν. Μεσόγειο.

Η Ρωσία επιδιώκει να διατηρήσει το ρόλο του βασικού προμηθευτή σε ενέργεια (πετρέλαιο και φυσικό αέριο) της Ευρώπης. Και όπως είναι φυσικό, ανησυχεί για την πιθανή αλλαγή των ενεργειακών συσχετισμών στην Ευρώπη,  με βάση τις εξελίξεις στη Νοτιοανατολική  Μεσόγειο, όπου Ελλάδα και Κύπρος, έχουν το δικό  τους διακριτό ρόλο. 

Στη σημερινή διεθνοπολιτική  πραγματικότητα, οι διακρατικές συμμαχίες συμφερόντων αποδεικνύονται γόνιμες και  αποτελεσματικές. Η Ελληνική Διπλωματία αξιοποιώντας τις δυνατότητες προσέγγισης και συγκρότησης συμμαχίες συμφερόντων, είναι δυνατόν να  έχει ουσιαστικό παρεμβατικό ρόλο.