Προβληματίζουν τους ευρωπαίους οι απόψεις του Τράμπ, για το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία

Ανάλυση του Χρήστου Καπούτση

Η ανάληψη της Προεδρίας των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου 2017 από τον Ντ. Τράμπ, ουσιαστικά αναλαμβάνει την ηγεσία του λεγόμενου Δυτικού κόσμου (ΗΠΑ, Ε.Ε., Καναδάς, Αυστραλία, Ισραήλ), πιθανολογείται,  ότι θα αποτελέσει την αφετηρία μιας νέας εποχής στην αμερικανική διπλωματία, στις διεθνείς σχέσεις  και  στις στρατιωτικές επεμβάσεις της υπερδύναμης σε διάφορες περιοχές του Πλανήτη.

Αν ο Ντόναλντ Τράμπ, δεν υποχωρήσει από τις μέχρι τώρα διακηρύξεις του, τότε, οι σχέσεις ΗΠΑ με την Ε.Ε. και ειδικά με την Γερμανία, θα καταστούν προβληματικές, οι  σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας εχθρικές και ιδιαίτερα φιλικές οι σχέσεις ΗΠΑ- Ρωσίας.  Αν ο Τράμπ επιμείνει στην προεκλογική του διακήρυξη ότι  θα πρέπει να καταργηθούν οι κυρώσεις προς τη Ρωσία, τότε θα δημιουργηθεί σοβαρό πολιτικό ρήγμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Ε.Ε.

Η νέα αμερικανική Κυβέρνηση, θα επιδιώξει μείζονες παρεμβάσεις σε κρίσιμες περιοχές, όπως είναι η Μέση Ανατολή, η Συρία, το Ιράν, καθώς και την αναβαθμισμένη συνεργασία της με την Αίγυπτο, την Τουρκία και το Ισραήλ. Θεωρείται  πιθανή η στρατιωτικο-οικονομική συνεργασία ηγετών  με λαϊκή απήχηση (Τράμπ, Νετανιάχου, Ερντογάν, Αλ Σίσι) και η δημιουργία μιας ισχυρής συμμαχίας, πολλαπλών συμφερόντων μεταξύ ΗΠΑ, Αιγύπτου, Τουρκίας και Ισραήλ.   Θα είναι μια συμμαχία οδυνηρή για το Κυπριακό, το Κουρδικό και το Παλαιστινιακό.

Τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό, δεν είναι στις προτεραιότητες του Ντ. Τράμπ, υπό  την έννοια της αποκατάστασης της διεθνούς νομιμότητας. Πιθανόν, να ενταχθούν σε ένα ευρύτερο γεωστρατηγικό σχέδιο των ΗΠΑ, για την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

Παρότι είναι ακόμη νωρίς, το «γνωστό» επιτελείο του ΤΡΑΜΠ, στον τομέα της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, αποτελείται από σκληροπυρηνικούς στρατιωτικούς και διπλωμάτες, αλλά και νεοφιλελευθέρους επιχειρηματίες.   Επομένως , μια πρώτη εκτίμηση μπορεί να είναι, ότι η νέα αμερικανική εξωτερική πολιτική, θα είναι ένας συνδυασμός Στρατηγικών και Οικονομικών (ενέργεια) συμφερόντων των ΗΠΑ, υπό την στενή έννοια  της προώθησης των κρατικών Εθνικών συμφερόντων, αλλά  και των συμφερόντων των αμερικανικών επιχειρηματικών ομίλων, υποτιμώντας,  τα συμμαχικά (ΝΑΤΟ-Ε.Ε.) συμφέροντα και  γεωπολιτικές  και οικονομικές επιδιώξεις,  κυρίως των ευρωπαίων συμμάχων τους, εκτός και αν αυτά συμπίπτουν με τα αμερικανικά. 

Η προοπτική βελτίωσης των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας,  σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των ελληνορωσικών σχέσεων, πιθανόν, να  εξυπηρετούσε την προώθηση εθνικών μας συμφερόντων ,  ειδικά στον τομέα της ενέργειας με δεδομένο την μεγάλη επιθυμία της Ρωσίας,  για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου (συνέχεια του Turkish Stream επί ελληνικού εδάφους), προς την Ευρώπη.  Η Κυβέρνηση Μπ. Ομπάμα ήταν κάθετα αντίθετη στην κατασκευή του αγωγού Turkish Stream, ενώ ο Ντ. Τράμπ , εμφανίζεται ως ένθερμος υποστηριχτής της ενεργειακής τροφοδοσίας της Ευρώπης, από πολλές πηγές.  Στο πλαίσιο της αμερικανο- ρωσικής  προσέγγισης, που ασφαλώς θα έχει και χαρακτηριστικά επιχειρηματικής συμφωνίας,  εντάσσεται και η διπλωματία των στρατιωτικών εξοπλισμών και  του ευρύτερου πολιτικο-διπλωματικού  σχεδιασμού των ΗΠΑ. Η Ελλάδα λόγω γεωγραφικής θέσης και των σχέσεών της με τη Ρωσία, αλλά και με το Ισραήλ και την Αίγυπτο,  θα μπορούσε   να εξελιχθεί σε Στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ,   στην νέα υπό τον Ντ. Τράμπ αμερικανική εξωτερική και ενεργειακή πολιτική. Η Ελλάδα και ανεξάρτητα από ποια είναι η  Κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον,   είναι για τις  ΗΠΑ,  σημαντική σύμμαχος χώρα, διότι η Ελλάδα παίζει έναν καθοριστικό  ρόλο στις εξελίξεις στην  Ανατολική Μεσόγειο.  Άλλωστε στη Σούδα  βρίσκεται και  η σημαντικότερη  αεροναυτική  βάση των ΗΠΑ στη Μεσόγειο.

Μέση Ανατολή

Στο φλέγον ζήτημα της Συρίας και των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (ISIS),  αναμένεται, η ανάμειξη των αμερικανών να είναι περιορισμένη.  Η Κυβέρνηση Τράμπ, μάλλον θα αφήσει τον Πρόεδρο της Συρίας Bashar al-Assad και τον Βλ. Πούτιν να τελειώσουν το έργο της συντριβή της αντίστασης των αντικαθεστωτικών δυνάμεων, στις οποίες συμπεριλαμβάνει και τον  ISIS. Είναι εξίσου πιθανό,  ο Τραμπ να διαμηνύσει  στους Ευρωπαίους,  ότι η Λιβύη είναι δικό τους πρόβλημα και όχι των ΗΠΑ και ότι θα πρέπει να εισβάλουν στη χώρα για να επιβάλουν τάξη στο χάος που ίδιοι  δημιούργησαν και για να σταματήσουν τη ροή μεταναστών και τρομοκρατών προς την Ευρώπη.

ΝΑΤΟ

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν  οι απόψεις του Ντ. Τράμπ για το ΝΑΤΟ και τη συνεργασία με τους ευρωπαίους εταίρους. 

“Το ΝΑΤΟ είναι ξεπερασμένο,” δήλωσε ο Τραμπ στην εκπομπή “This Week With George Stefanopoulos” του τηλεοπτικού δικτύου ABC. Ο οργανισμός αυτός, των 28 κρατών-μελών συγκροτήθηκε σε μια διαφορετική εποχή, όταν η Σοβιετική Ένωση ήταν η βασική απειλή που αντιμετώπιζε η Δύση. Το ΝΑΤΟ προσπάθησε άκομψα να προσαρμοστεί στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, με υπέρογκο οικονομικό κόστος για τις ΗΠΑ, εξήγησε ο Τραμπ.  “Πρέπει να επαναπροσαρμόσουμε το ΝΑΤΟ..., μπορείτε ακόμη να το λέτε ΝΑΤΟ, αλλά θα έχει αλλάξει,” τόνισε ο Τραμπ. «Οι ΗΠΑ θα πρέπει να περικόψουν την οικονομική υποστήριξή τους στο ΝΑΤΟ που ιδρύθηκε το 1949 μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο κατά του σοβιετικού επεκτατισμού», συμπλήρωσε ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ.

Άμεση ήταν η αντίδραση της Γερμανίας. Η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε εκπομπή του καναλιού ZDF, κάλεσε τον Ντόναλτ Τράμπ , να ξεκαθαρίσει τις απόψεις του για τη Ρωσία, αλλά και να μην συμπεριφέρεται στο ΝΑΤΟ σαν να είναι μια επιχείρηση. «Ελπίζω να του πουν οι σύμβουλοί του,  αυτό που χρειάζεται να μάθει,  ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι απλώς μια επιχείρηση. Δεν είναι μια πολυεθνική εταιρεία, αλλά κάτι πολύ περισσότερο», είπε η Υπουργός Άμυνας της Γερμανίας.

Πάντως , μόνο 5 από τα 28 μέλη του ΝΑΤΟ  διαθέτουν το 2% του ΑΕΠ τους για την άμυνα, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Οι ΗΠΑ πληρώνουν το 73% του κόστους άμυνας του ΝΑΤΟ. Επομένως,  είναι πολύ πιθανόν, να ζητήσει η Κυβέρνηση Τράμπ, να αναλάβει η Ευρώπη το κόστος για την ασφάλειά της.  Η   ευρω- ατλαντική συμμαχία για την ασφάλεια, επί Τράμπ, μάλλον θα μπει σε περιπέτειες και ίσως αμφισβητηθεί και ο ρόλος του  ΝΑΤΟ.

Εν κατακλείδι , η εξωτερική πολιτική της Κυβέρνησης Τράμπ, θα έχει και στοιχεία επιχειρηματικότητας!

Η έγκυρη εφημερία HaAretz του Ισραήλ, δημοσιοποίησε απόρρητη υπηρεσιακή γνωμοδότηση του ισραηλινού Υπουργείου Εξωτερικών, που απευθύνεται σε όλες τις Πρεσβείες της χώρας. Σε αυτή, μεταξύ άλλων, αναφέρει  και τα εξής: «νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ είναι έμπειρος επιχειρηματίας, βλέπει την πραγματικότητα με κριτήριο τον υπολογισμό «κέρδους-ζημίας». Για αυτόν το λόγο εκτιμάται ότι οι αποφάσεις του θα λαμβάνονται με κριτήριο την ικανοποίηση των άμεσων, «στενών» συμφερόντων των ΗΠΑ, χωρίς να εστιάζουν στη «γενικότερη μεγάλη εικόνα» και σε ένα μακροπρόθεσμο όραμα για το διεθνές σύστημα.»