Ανθρώπων πάθη

Η κατά το Χριστιανικό δόγμα Μεγάλη Εβδομάδα ή Εβδομάδα των Παθών, πέρα από το λατρευτικό – τελετουργικό σκέλος, περιέχει και πολλούς άλλους συμβολισμούς. Θα μπορούσαμε να πούμε, ότι  σηματοδοτεί την αφετηρία μιας καινούργιας  εποχής,  για σκέψη και περισυλλογή για τους περισσότερους ανθρώπους, τους οδοιπόρους της καθημερινότητας. Η Μεγάλη Εβδομάδα, για αρκετούς, ανεξαρτήτως Θρησκευτικού δόγματος ή προσανατολισμού,  συμβολίζει, κατά μίαν εκδοχή,  τη «σκοτεινή πλευρά του ανθρώπου», τα προσωπικά πάθη που τον βασανίζουν και  του υπενθυμίζει ενίοτε με σκληρό τρόπο,  τις ανθρώπινες αδυναμίες του.  Φυσικά , υπάρχει και η προσωπική, η  εσώψυχη  προσέγγιση του Θείου Δράματος.

Χρόνια τώρα, αυτές τις μέρες , προσπαθούσα, να καταλάβω, γιατί, κάποιοι άνθρωποι, που διαπράττουν εγκλήματα σε βάρος άλλων ανθρώπων (φόνοι, ηθική εξόντωση, δουλεία, εκμετάλλευση, απόλυση-ανεργία, συκοφαντία, υπεροψία, συντριβή της προσωπικότητας των άλλων μέχρι διασυρμού τους, βασανιστήρια ψυχικά και σωματικά), παραμένουν, κάποιοι, ΟΧΙ ΟΛΟΙ, ατιμώρητοι, ενώ κάποιοι άλλοι πληρώνουν ΔΙΚΑΙΑ, πολύ ακριβά το τίμημα της αδικίας ή των εγκλημάτων, που εν γνώσει τους έχουν προκαλέσει,  σε συνανθρώπους τους. Έριξα μια ματιά στα αρχαία κείμενα, και στάθηκα στην εποχή των αρχαίων προσωκρατικών. Να τι διάβασα, δηλαδή πως είχαν ταχτοποιήσει αυτό το ζήτημα: «Αποδίδοντας την αντίληψη σχετικά με την ύβρη και τις συνέπειές της, όπως τουλάχιστον παρουσιάζεται στην αρχαιότερή της μορφή, με το σχήμα ὕβρις → ἄτη → νέμεσις → τίσις μπορούμε να πούμε ότι οι αρχαίοι πίστευαν πως μια «ὕβρις» συνήθως προκαλούσε την επέμβαση των θεών, και κυρίως του Δία, που έστελνε στον υβριστή την «ἄτην», δηλαδή το θόλωμα, την τύφλωση του νου. Αυτή με τη σειρά της οδηγούσε τον υβριστή σε νέες ύβρεις, ώσπου να διαπράξει μια πολύ μεγάλη ανοησία, να υποπέσει σε ένα πολύ σοβαρό σφάλμα, το οποίο προκαλούσε την «νέμεσιν», την οργή και εκδίκηση δηλαδή των θεών, που επέφερε την «τίσιν», δηλ. την τιμωρία και τη συντριβή/καταστροφή του.» Πίστευαν, ότι κανένα έγκλημα δεν πρέπει να μένει ατιμώρητο! Πίστευαν στη Θεία Δίκη, όπως σήμερα, λένε οι περιφρονημένοι, "έχει ο Θεός", ή "έχει ο καιρός γυρίσματα" και ελπίζουν οι δυστυχείς!

Να πούμε για παράδειγμα , ότι η αλαζονεία, ο ναρκισσισμός, η οίησης και η ευχαρίστηση να ταπεινώνεις τον άλλον, είναι ψυχοπαθολογικές συμπεριφορές, ελλειμματικών και κατά βάση αρρωστημένων προσωπικοτήτων. Μπορεί να μην τιμωρούνται από τους Κοσμικούς νόμους, τους τιμωρεί όμως αμείλικτα η Φύση , αλλά και η περιφρόνηση των βάναυσα αδικημένων … Η σκληρότερη ίσως τιμωρία και η μόνη σίγουρη. Θυμίζω «προ της συντριβής ηγείται η ύβρις, προ δε της πτώσεως η υπερηφάνεια» (αρχαίο γνωμικό).

Υπάρχουν  όμως και ιστορικά αντιπαραδείγματα.  Αρκετοί από τους εγκληματίες , που διέπραξαν εκουσίως κακουργήματα σε βάρος των συνανθρώπων τους, που αδίκησαν, που ανήλθαν στα ύπατα κοσμικά αξιώματα , «έρποντας, γλύφοντας και  πατώντας επί πτωμάτων», όχι μόνο έμειναν  ατιμώρητοι, αλλά αποχώρησαν από τα εγκόσμια, με μεγάλες τιμές και δόξα.

Είναι οι περιπτώσεις που καταρρέει η θεωρία περί «Θείας Δίκης» ή ότι η Φύση τιμωρεί τους … κακούς. Είναι και αυτή η διαπίστωση, μία ακόμη αιτία, που καθιστά αναγκαίο το αυτονόητο, ότι ,  ο Άνθρωπος πρέπει να μείνει όρθιος στο φυσικό του ανάστημα, απεξαρτημένος από δόγματα (θρησκευτικά και ιδεολογικά), από ψευτιές και δεισιδαιμονίες….

Οι αδικηθέντες δεν μπορεί να είναι παθητικοί ασπαζόμενοι  το «ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου, στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλλην·»  Η παθητικότητα είναι που γεννά τους Τυράννους.

Ένας άνθρωπος που αδικείται , πρέπει να αντιδρά. Ο αδικημένος που  δεν μπορεί ή δεν θέλει να μισήσει, «μοιάζει με τη σκύλα που δε μάχεται το λύκο, σαν έρχεται επίβουλα στο μαντρί, αλλά ζευγαρώνει μαζί του»!

Χρήστος Καπούτσης