Η αεροναυτική βάση της Σούδας και οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Του Χρήστου Καπούτση 

  Η  αεροναυτική βάση της Σούδας, πιθανόν, να αποτελέσει το ισχυρό διπλωματικό «χαρτί»  για την Κυβέρνηση, εφόσον φυσικά, διαμορφώσει ένα πλήρες σχέδιο, πολλαπλών διαστάσεων (γεωπολιτικά, ενεργειακά, στρατιωτικά) , για την αξιοποίησή της, στο πλαίσιο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.  

Η γενική συμφωνία που διέπει το καθεστώς της βάσης της Σούδας είναι η Μutual Defence Cooperation Αgreement (MDCA) που υπεγράφη το 1990. Συμφωνήθηκε τότε, η παραχώρηση ναυτικών και αεροπορικών διευκολύνσεων προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η συμφωνία αυτή, έχει συμπληρωθεί έκτοτε από διάφορα Μνημόνια Κατανόησης (ΜoUs), διακρατικές συμφωνίες μεταξύ των Κυβερνήσεων Ελλάδας και ΗΠΑ,  με τα οποία ρυθμίζονται διάφορα λειτουργικά και επιχειρησιακά ζητήματα.    Η βάση της Σούδας βρίσκεται υπό ελληνική διοίκηση για θέματα μέριμνας προσωπικού και κτηριακών εγακταστασεων, ενώ την επιχειρησιακή ευθύνη έχουν οι αμερικανοί.  Για τα αμερικανικά Στρατηγικά σχέδια η αεροναυτική βάση της Σούδας,  αποτελεί προχωρημένη βάση ανεφοδιασμού, για τις επιχειρήσεις  των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ,  στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή, αλλά και ευρύτερα.  Οι αμερικανο- νατοϊκές στρατιωτικές επιχειρήσεις, στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, τη Λιβύη ακόμη και στη Γιουγκοσλαβία, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολες , χωρίς την υποστηριχτική αξιοποίηση των δομών της βάσης της Σούδας.  Και ακόμη, από αυτήν έφευγαν πλοία του ΝΑΤΟ για τη Μαύρη Θάλασσα,  κατά τη διάρκεια του πολέμου Ρωσίας-Γεωργίας στον Καύκασο! Η μόνιμη στάθμευση αμερικανών βατραχανθρώπων στη Σούδα αποτελεί, επίσης, μια έμμεση αναγνώριση της αξίας που έχει το υπό ελληνική διοίκηση Νατοϊκό Κέντρο Ναυτικής Αποτροπής (ΚΕΝΑΠ-NMIOTC), όπου μετεκπαιδεύονται ειδικές δυνάμεις όλων των συμμαχικών δυνάμεων.

Η αεροναυτική βάση της Σούδας αποτελεί το βασικότερο στήριγμα του 6ου στόλου στην Ανατολική Μεσόγειο (ανεφοδιασμός, συντήρηση, ψυχαγωγία προσωπικού). Επίσης, οι αμερικανοί  μπορούν να χρησιμοποιούν δεξαμενές καυσίμων στη Σούδα, τις οποίες γεμίζουν με δικό τους καύσιμο, για τον ανεφοδιασμό πλοίων και αεροπλάνων.  Επιχειρησιακά η βάση της Σούδας συνδέεται  με την αμερικανική βάση Βισμπάντεν στη Γερμανία  και με την αεροπορική αμερικανική βάση στο Ιντσιρλίκ της Τουρκίας.

Η αεροναυτική βάση της Σούδας, εκ των πραγμάτων αναβαθμίζεται, μετά την απόφαση των ΗΠΑ για σταδιακή αποδυνάμωση της τουρκικής βάσης του Ιντσιρλίκ και μεταφοράς δραστηριοτήτων στη Σούδα, λόγω  των «παγωμένων» σχέσεων της Κυβέρνησης Τράμπ  με το σύστημα εξουσίας Τ. Ερντογάν, που «ερωτοτροπεί» με τον Πούτιν.  Εικάζεται,  ότι και οι αμερικανικές πυρηνικές βόμβες από την βάση του Ιντσιρλίκ θα μεταφερθούν στη Σούδα, μετατρέποντάς την έτσι, ως την κορυφαία βάση των αμερικανών στη Μεσόγειο.

Επισημαίνουμε ότι, τον Ιούνιο του 2003 στις Βρυξέλλες αποφασίστηκε κατά τη σύνοδο των υπουργών του ΝΑΤΟ, η ίδρυση Κέντρου Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων Ναυτικής Αποτροπής με την ονομασία (Maritime Interdiction Operations Training Center - M.I.O.T.C.) στη Σούδα,  καθώς και η λειτουργία Κέντρου Συνδυασμένων Αεροπορικών Επιχειρήσεων - (C.A.O.C.). Οι Αμερικανοί τα τελευταία χρόνια δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα και στον τομέα των επικοινωνιών. Έχουν εξοπλίσει τη Σούδα με σύγχρονα ηλεκτρονικά και κατασκοπευτικά συστήματα , ώστε να έχει τον  ρόλο  του "μεγάλου αδελφού" σε μια περιοχή, εναέρια και θαλάσσια, από τον Καύκασο μέχρι και τη Μέση Ανατολή.

Γενικά, η  γεωπολιτική αξία της Ελλάδας και η στρατιωτικο-διπλωματική της Σούδας, έχουν αξιολογηθεί ως ιδιαίτερα σημαντικά, για τα Στρατηγικά σχέδια των ΗΠΑ.  Κορυφαίοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι των ΗΠΑ, όπως ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις,  ο υπουργός εξωτερικών  Ρεξ Τίλερσον  και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας  Χ. Ρ. Μακμάστερ, σε συναντήσεις τους με έλληνες ομολόγους τους, αλλά και σε παρεμβάσεις τους σε Υπουργικές Συνόδους του ΝΑΤΟ,  έχουν  επισημάνει ότι,  η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας , καθώς και η στρατιωτική της Σούδας, αναγνωρίζονται  και εκτιμώνται  ιδιαιτέρως από την Ουάσιγκτον. «Είμαστε πολύ τυχεροί που ο μεγαλύτερος λιμένας βαθέων υδάτων βρίσκεται σε μια ικανή χώρα της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ», δήλωσε  αναφερόμενος στη βάση της Σούδας, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Τζέιμς Μάτις.

Το Μέγαρο Μαξίμου εκτιμά,  ότι οι συνθήκες είναι ώριμες για την υπογραφή μιας πολυετούς ελληνοαμερικανικής  συμφωνίας για την αξιοποίηση της βάσης του Σούδας , εξασφαλίζοντας παράλληλα, πολιτικά και οικονομικά ( στον τομέα της ενέργειας)  ανταλλάγματα. Η Κυβέρνηση εκτιμά ότι, οι πρόσφατες θετικές δηλώσεις του αμερικανού πρέσβη στην Αθήνα  «για τις προσπάθειες που καταβάλλει η Κυβέρνηση του Α. Τσίπρα στην οικονομία», ουσιαστικά ανάβουν το «πράσινο φως» για μια συνεκτική ελληνοαμερικανική πολιτική , στρατιωτική και ενεργειακή συμφωνία, αμοιβαία επωφελής.  Ο Πρωθυπουργός Α. Τσίπρας έχει πειστεί, ότι η συνεργασία με τις ΗΠΑ θα πρέπει  είναι στενότερη  στον στρατιωτικό τομέα. Για το λόγο αυτό, διάφοροι πολιτικοί και διπλωματικοί δίαυλοι δραστηριοποιούνται, ώστε ο Αλέξης Τσίπρας, να επισκεφτεί την Ουάσιγκτον και να συναντηθεί με  τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Η Ελληνική Κυβέρνηση, προσπαθεί να  συνδέσει την αναβαθμισμένη συμφωνία,  για την επιχειρησιακή λειτουργία της βάσης της Σούδας,  με την ενέργεια και τις έρευνες στην ελληνική ΑΟΖ. 

Η αμερικανική εταιρεία Exxon Mobil , έχει ήδη γνωστοποιήσει το ενδιαφέρον της, να κάνει υποθαλάσσιες έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελληνική ΑΟΖ και μάλιστα,  έχουν γίνει και οι πρώτες διερευνητικές επαφές σε κυβερνητικό επίπεδο. Εφόσον οι συνομιλίες προχωρήσουν , τότε , είναι πολύ πιθανόν, να δρομολογηθεί και η επίσπευση της ανακήρυξης της ΑΟΖ από την Ελληνική Κυβέρνηση, με την σύμφωνη γνώμη και την διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ. 

Επίσης,  η ενεργειακή συμφωνία Ελλάδας- Ισραήλ- Κύπρου,  που συνοδεύεται με αναβαθμισμένη στρατιωτική συνεργασία των τριών κρατών και  έχει την πολιτική στήριξη των ΗΠΑ, είναι εφικτή,  διότι η Σούδα παρέχει την αναγκαία υποδομή,  για την  ενεργειακή ασφάλεια.  Θέματα αιχμής, καθότι  στην διεθνοπολιτική πραγματικότητα, υπάρχει μία σημαντική μετατόπιση από την γεωπολιτική,  στην γεωοικονομία και στην εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου, που συνδέονται στενά, με την ασφάλεια.