Πιθανό «ντόμινο» αλλαγών στα σύνορα ευρωπαϊκών κρατών από το δημοψήφισμα στην Καταλονία

Του Χρήστου Καπούτση

Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της ισπανικής Καταλονίας (ακολουθούν οι Βάσκοι), είναι εξαιρετικά σύνθετη υπόθεση, που αφορά πολλές χώρες της Ευρώπης, τα Βαλκάνια και φυσικά και την Ελλάδα.

Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη , έχουν στο έδαφός τους συμπαγείς εθνομειονοτικούς πληθυσμούς. Για παράδειγμα το Βέλγιο, που συνυπάρχουν  δύο εθνικές κοινότητες. Το Βέλγιο πληθυσμιακά αποτελείται από  τους Φλαμανδούς (6.450.000) και τους Βαλλόνους (3.790.000), που ζουν σε διαφορετικές περιοχές, με τους Φλαμανδούς να επιθυμούν  να έχουν το δικό τους ανεξάρτητο κράτος και μάλιστα προετοιμάζουν Δημοψήφισμα.  Επίσης, αποσχιστικές τάσεις της Βόρειας Ιταλίας έχουν καταγραφεί και  στο πρόγραμμα  του ιταλικού κόμματος «Λίγκα του Βορρά», για εθνοτικούς και οικονομικούς λόγους.

Στα Βαλκάνια, οι εξελίξεις σε Ισπανία- Καταλονία, επαναφέρουν στο προσκήνιο,  το ακανθώδες θέμα των εθνικών μειονοτήτων των Κρατών και φυσικά του Κοσσόβου.   

  Πέντε είναι οι χώρες της Ε.Ε. που αρνούνται, παρά τις πιέσεις,  να αναγνωρίσουν το Κόσσοβο, που αποσχίστηκε από τη Σερβία με πόλεμο: Ελλάδα, Κύπρος, Ισπανία, Ρουμανία και Σλοβακία. Και η άρνηση αυτή είναι ευεξήγητη διότι:  Η Ελλάδα,  έχει αξιολογήσει ως θανάσιμους εθνικούς κινδύνους το αλβανικό μεγαλοϊδεατισμό, τον σκοπιανό αλυτρωτισμό και τον τουρκικό επεκτατισμό.   Η Κυπριακή Δημοκρατία, διότι αν αναγνωρίσει το Κόσσοβο, τότε θα είναι υποχρεωμένη να αναγνωρίσει και το τουρκοκυπριακό ψευδοκράτος δικαιώνοντας τον Αττίλα!  Η Ρουμανία διότι έχει ισχυρή ουγγρική μειονότητα στο έδαφός της. Η Σλοβενία διότι στο έδαφος της κατοικούν περίπου 700.000 Ούγγροι. Και η Ισπανία,  διότι αν αναγνώριζε το Κόσσοβο, θα έπρεπε να κάνει το ίδιο για την Καταλονία και τους Βάσκους.

Η Ε.Ε., στηρίζοντας πλήρως την Ισπανική Κυβέρνηση, χαρακτήρισε αντισυνταγματικό το δημοψήφισμα στην Καταλονία. Μάλιστα  ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς συγκρίνοντας την Καταλονία με το  Κόσσοβο,  δήλωσε  ότι «όσον αφορά το θέμα της αναγνώρισης του Κοσσόβου, αποτελεί  ένα πολύ ειδικό νομικό πλαίσιο, που δεν είναι συγκρίσιμο με την Καταλονία». Αναμενόμενη ήταν  η αντίδραση της Σερβίας. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κήρυξε αντισυνταγματικό το δημοψήφισμα στην Καταλονία, ισχυρίζεται ότι η περίπτωση αυτής της ισπανικής επαρχίας και η περίπτωση του Κοσσόβου είναι «μη συγκρίσιμες», επειδή η «Ισπανία είναι κράτος- μέλος» της Ε.Ε.. Δηλαδή ισχύει άλλο διεθνές δίκαιο για τα κράτη έκτος Ε.Ε.;», δήλωσε  ο πρόεδρος της Σερβίας Α. Vucic,  στα κρατικά ΜΜΕ.

Όμως το θέμα του Κοσσόβου, αναμένεται να επιδεινωθεί.

Στις 27 Νοεμβρίου, θα γίνει και επισήμως το πρώτο βήμα για την δημιουργία της «Μεγάλης Αλβανίας» (τα σχέδια περιλαμβάνουν και η Τσαμουριά, για αργότερα…), αφού θα καταργηθούν τα σύνορα μεταξύ της Αλβανίας και του Κοσσόβου. Οι πρωθυπουργοί  της Αλβανίας Εντυ Ράμα και του Κοσσόβου Ραμούς Χαραντινάι, με αφορμή την 105η επέτειο της ανακήρυξης της Αλβανίας ως ανεξάρτητου κράτους, θα υπογράψουν διακήρυξη ανοίγματος των συνόρων τους, παρουσία μάλιστα και εκπροσώπου της Τουρκικής Κυβέρνησης. Πρόκειται για αλλαγή των συνόρων στα Βαλκάνια, με την ανοχή της Διεθνούς Κοινότητας και της Πολυεθνικής στρατιωτικής Δύναμης που βρίσκεται στο Κόσσοβο, στην οποία συμμετέχει και η Ελλάδα!

Καταλονία και Θράκη, δυο εντελώς ανόμοιες περιπτώσεις

Είναι σαφές ότι ο αλβανικός μεγαλοϊδεατισμός και ο τουρκικός επεκτατισμός (απόλυτη συνεργασία των Κυβερνήσεων Τιράνων και Άγκυρας) διαμορφώνουν ένα κλίμα αστάθειας  στα Βαλκάνια , που πιθανότατα, θα προσπαθήσουν να αξιοποιήσουν διάφοροι κύκλοι  του εθνικολαϊκισμού και της θεσμικής ανωμαλίας. Και ειδικότερα τώρα, να δούμε αν υπάρχει συσχετισμός της Καταλονίας με τη Θράκη.

Θα πρέπει να απαντήσουμε καταρχήν στο θεμελιώδες ερώτημα, αν υπάρχουν ουσιώδεις διαφορές και αν τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος της  Καταλονίας, μπορεί  να έχουν ή όχι,  εφαρμογή στην Θράκη; 

 Στην Θράκη, δεν έχουμε συμπαγή πληθυσμό αναγνωρισμένης εθνικής μειονότητας. Δεν υπάρχει θεσπισμένη αιρετή εξουσία, που να αυτοπροσδιορίζεται ως διαφορετικό Έθνος,  που να στερείται της πατρίδας του, όπως στην Καταλονία.  Στη Θράκη έχουμε μία μειονότητα που προσδιορίζεται ως Θρησκευτική και όχι εθνοτική, σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης, που δεν υπερβαίνει στο 30%  του συνολικού πληθυσμού και που καθοδηγείται από μια άλλη χώρα την Τουρκία, που ασκεί επεκτατική πολιτική σε βάρος της Ελλάδας.    Συνεπώς,  η υπόθεση της ανεξαρτησίας της Καταλονίας, δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στην Θράκη, καθόσον είναι εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις. Προσπάθεια αξιοποίησης του Δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας  και στη Θράκη, θα πρέπει  να αντιμετωπιστεί,  ως  πράξη παράνομη και εκβιαστική με στόχο την  υπονόμευση  της εσωτερικής συνοχής και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας. Τέτοιες υποκινούμενες πρωτοβουλίες  από την Άγκυρα και τα Τίρανα, που είναι προφανώς αναμενόμενες, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα και καταλυτικά , από την Διεθνή κοινότητα (ΟΗΕ), τους ευρωατλαντικούς θεσμούς (ΝΑΤΟ, Ε.Ε.)  και πρωτίστως,  από την ελληνική διπλωματία, ως αποτελούσες μείζονα απειλή για την Ειρήνη. 

Για το θέμα της νομοθέτησης από την Κυβέρνηση, με την οποία αναγνωρίζεται ως «τουρκική», η μουσουλμανική ένωση Ξάνθης, θα πρέπει να επισημάνουμε τα  εξής: Πρώτον, από το 2008 υπάρχει καταδικαστική και τελεσίδικη απόφαση του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε βάρος της χώρας μας,  με την οποία η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να αναγνωρίσει ως «τουρκική» την μουσουλμανική ένωση Ξάνθης. Και δεύτερον, η προσθήκη στον σχετικό νόμο, της αναφοράς  του άρθρου 11 του ΕΣΔΑ, εκτιμά η Κυβέρνηση ότι, θωρακίζει όχι μόνο τη Θράκη, αλλά και τα νησιά του Αιγαίου, από την τουρκική προπαγάνδα. Το  άρθρο αυτό απαγορεύει την ύπαρξη ισχυρισμών για εθνικές μειονότητες, εάν δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένες ή ακόμα και εάν αποτελούν απειλή για την εθνική ασφάλεια! Πρόκειται για θεσμική και ευρωπαϊκή θωράκιση και αυτό διότι:   Στη Θράκη, υπάρχει αναγνωρισμένη μόνο μια θρησκευτική-  μουσουλμανική μειονότητα και προσπάθεια να αναγνωριστεί ως εθνική μειονότητα,  προσκρούει στη διεθνή νομιμότητα και συνιστά απειλή για την ασφάλεια της χώρας. 

Το θέμα της ασφάλειας και της σταθερότητας στα Βαλκάνια ήταν στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών,  που  είχαν οι ηγέτες κατά τη διάρκεια των εργασιών της πρώτης Τετραμερούς Συνόδου Κορυφής Ελλάδας-Σερβίας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας, που πραγματοποιήθηκε στη Βάρνα.  Ο  πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στις κοινές δηλώσεις με τους πρωθυπουργούς της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ, της Ρουμανίας Μιχάι Τουντόσε και του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, εξέφρασαν μηνύματα ειρήνης  και συνεργασίας των τεσσάρων χωρών στους τομείς της οικονομίας, της ενέργειας, της ασφάλειας και του προσφυγικού. Μάλιστα  υιοθετήθηκε η πρόταση της Ελλάδας να γίνει μια Σύνοδος Κορυφής Ευρωπαϊκής Ένωσης-Δυτικών Βαλκανίων, στη διάρκεια της Βουλγαρικής Προεδρίας της Ε.Ε το πρώτο εξάμηνο του 2018.