Περί Σκοπιανού ή Μακεδονικού ... «ολίγα»! · Ο Νίμιτς και η «διπλωματία» των συλλαλητηρίων

ΑΡΘΡΟ του Χρήστου Καπούτση

Η εκκρεμότητα της ονομασίας της FYROM,  εξελίχτηκε σε ιδιαιτέρως  σύνθετο πρόβλημα με αρνητικές παραμέτρους, έτσι ώστε,  υπάρξει, δεν υπάρξει λύση, χαμένη θα είναι και στις δυο περιπτώσεις η  Ελλάδα, αφού οι Κυβερνήσεις, διαχρονικά,  επέλεξαν εσφαλμένες  διπλωματικές τακτικές που οδήγησαν στο σημερινό οδυνηρό αδιέξοδο.

Το πρόβλημα της ονομασίας της π.Γ.Δ. Μακεδονίας επανήλθε δυναμικά στην επικαιρότητα, λόγω των αμερικανο-νατοϊκών σχεδιασμών για τα Βαλκάνια,  που περιλαμβάνουν και την ένταξη στο ΝΑΤΟ κρατών από τα κεντροδυτικά Βαλκάνια, όπως FYROM και Κόσσοβο.

Η προηγούμενη κυβέρνηση των Σκοπίων του Ν. Γκρουέφσκι, είχε συζητήσεις  με τη Ρωσία, σε προχωρημένο επίπεδο,  που θα διασφάλιζαν τη συνεργασία  των δύο κρατών στον ενεργειακό και στρατιωτικό τομέα, ουσιαστικά  θα «άνοιγαν τον δρόμο» για μόνιμη παρουσία της Ρωσίας στα κεντροδυτικά Βαλκάνια. Μάλιστα η κυβέρνηση Γκρουέφσκι,  συζητούσε και το  ενδεχόμενο να παραχωρηθεί έδαφος για την δημιουργία ρωσικής στρατιωτικής βάσης κοντά στα Σκόπια.  Οι εξελίξεις αυτές προκάλεσαν εύλογη ανησυχία στις ΗΠΑ,  που αξιοποίησαν την ισχυρή αλβανική μειονότητα της FYROM και έτσι σχηματίστηκε η Κυβέρνηση  του Ζόραν Ζάεφ, με την συνεργασία των αλβανικών πολιτικών κομμάτων.  Οι σχέσεις του Αλβανού Πρωθυπουργού Ε. Ράμα με τους ηγέτες των αλβανών της FYROM, είναι πολύ στενές, αδελφικές και συνεργατικές στο πλαίσιο της δημιουργίας της Μεγάλης Αλβανίας. Ο Ε. Ράμα θεωρείται ο πιο φιλοαμερικανός και ο πιο φιλότουρκος (στενές σχέσεις με το σύστημα εξουσίας το Τ. Ερντογάν) πολιτικός ηγέτης της Βαλκανικής.  Οι αλβανοί πολιτικοί της π. Γ.Δ. Μακεδονίας και του Κοσσόβου,  είναι υπό την πολιτική επιρροή του Ε. Ράμα.  Επίσης,  στο Κόσσοβο και στην περιοχή του Urosevac  βρίσκεται η  γιγαντιαία Αμερικανική βάση CAMP BONDSTEEL .  Ίσως η μεγαλύτερη στρατιωτική βάση του Κόσμου, που φιλοξενεί περίπου 20 χιλιάδες  στρατιώτες και πολιτικό προσωπικό,  που διαθέτει αεροδρόμιο,  επιθετικά ελικόπτερα , άρματα μάχης , εγκαταστάσεις εκτοξεύσεως πυραύλων,  ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης, αντιαεροπορικά συστήματα, αποθήκες που προορίζονται να «φιλοξενήσουν» πυρηνικά, μέχρι και ΜΕΤΡΟ! Δίπλα σε αυτή την αμερικανική βάση στο Ουρόσεβατσ, οι Ρώσοι σε συνεργασία με τον Ν. Γκρουέφσκι, σχεδίαζαν να δημιουργήσουν τη δική τους στρατιωτική βάση, σε περιοχή μεταξύ Σκοπίων και Τετόβου!  

Αυτός είναι και ο σημαντικός λόγος (υπάρχουν και άλλοι) δηλαδή να αποτρέψουν την παρουσία της Ρωσίας στα Βαλκάνια, που οι ΗΠΑ αποφάσισαν να ενταχτεί άμεσα η π.Γ.Δ. Μακεδονία στο ΝΑΤΟ, τον Ιούλιο κατά την Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, ενώ προετοιμάζουν  και θα επιβάλουν και την ένταξη του Κοσσόβου στο ΝΑΤΟ.

Με την πίεση των αμερικανών, ξεκίνησε ένας νέος γύρος συνομιλιών, προκειμένου να εξευρεθεί λύση στην εκκρεμότητα της ονομασίας της FYROM. 

Η αμερικανική διπλωματία ζήτησε από την Ελληνική Κυβέρνηση να είναι πιο ευέλικτη στις διαπραγματεύσεις, προκειμένου να επιλυθεί  το ονοματολογικό και τον Ιούλιο,  να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ.

Η Ρωσία παρεμβαίνοντας στο Σκοπιανό, ζήτησε από την Ελληνική Κυβέρνηση,  να μη δεχθεί συμβιβασμό με τα Σκόπια,  ώστε να διευκολυνθεί η ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Η Μόσχα με δηλώσεις   του Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, καταδεικνύει την αντίθεσή της στην  ένταξη άλλης μιας χώρας των Δυτικών Βαλκανίων στην Ατλαντική Συμμαχία. Ωστόσο , πρέπει να επισημάνουμε ότι,  η Ρωσία έχει αναγνωρίσει τη γειτονική χώρα με τη συνταγματική της ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ενώ παράλληλα στήριξε σθεναρά την κυβέρνηση του εθνικιστή πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι που τορπίλιζε συστηματικά κάθε απόπειρα επίλυσης του ονοματολογικού  τα προηγούμενα χρόνια.

Η Ελληνική πλευρά, προσήλθε στο νέο γύρο των διαπραγματεύσεων,  καλλιεργώντας μάλιστα και ένα κλίμα  αισιοδοξίας, για οριστική επίλυση του προβλήματος, που όμως , δεν δικαιώθηκε, τουλάχιστον μέχρι τώρα.

Το πλαίσιο της ελληνικής πρότασης, δυνητικά θα μπορούσε να είναι, μια ονομασία που θα περιέχει τον όρο Μακεδονία, ως γεωγραφικό προσδιορισμό, έναντι όλων και για κάθε χρήση, υπό την αδιαπραγμάτευτη δέσμευση, ότι οι γείτονες θα αποκηρύξουν, κατηγορηματικά, όχι μόνο λεκτικά, αλλά θεσμικά και Συνταγματικά, κάθε αναθεωρητικό και εθνικιστικό σχέδιο σε βάρος της Ελλάδας. Και θα σταματήσουν την ανιστόρητη παραχάραξη της Ελληνικής Ιστορίας και της ελληνικότητας της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, οι Σκοπιανοί εθνικιστές, μέσω των σχολικών βιβλίων.  Ο αλυτρωτισμός των Σκοπιανών εθνικιστών, είναι το μεγάλο πρόβλημα και όχι η ονομασία της γειτονικής χώρας. Ο Εθνικισμός είναι που δηλητηριάζει τις σχέσεις των κρατών στην Βαλκανική και δημιουργεί εκρηκτικό περιβάλλον.

Ιστορικά, ο όρος «Μακεδονία», ο οποίος, σημειωτέον, είναι ελληνική λέξη, αναφέρεται στο Βασίλειο και τον πολιτισμό των αρχαίων Μακεδόνων, που ανήκουν στο ελληνικό έθνος και αποτελούν αδιαμφισβήτητο κομμάτι της ελληνικής ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το Σκοπιανό όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται, ή το «ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ» επί το ορθότερον, πέρα από την διπλωματική και πολιτική πτυχή, έχει και μια ισχυρή παράμετρο , που είναι η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ.  Τα γεωγραφικά όρια της Μακεδονίας ορίζονται, βόρεια από την πόλη των Σκοπίων, ανατολικά  από την οροσειρά της Ροδόπης, νότια από την κοιλάδα των Τεμπών και δυτικά από τον ορεινό όγκο της Πίνδου.  Όπως είναι χαραγμένα σήμερα το εθνικά σύνορα, στην Ελλάδα ανήκει το 55% των εδαφών της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας, στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ανήκει σχεδόν το 35% της έκτασης και στη Βουλγαρία περίπου το  10%.

Και επειδή το μέρος , δεν μπορεί να εκπροσωπεί το ΟΛΟΝ, δεν είναι δυνατόν η FYROM να έχει το αποκλειστικό προνόμιο να ονομάζεται ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Στην περίπτωση αυτή έχουμε καπηλεία , ΟΧΙ μόνο της γεωγραφίας , αλλά και της Ιστορίας. Για αυτό ακριβώς, είναι  πολύ  ισχυρή η ελληνική θέση,  ότι θα είναι οριακά αποδεκτή  μια ονομασία με σαφή γεωγραφικό προσδιορισμό (π.χ. Βόρεια Μακεδονία ή Σλαβομακεδονία ή και Σλαβο- Αλβανική Δημοκρατία της Μακεδονίας),  έναντι όλων και για κάθε χρήση, χωρίς να υποκρύπτει  αλυτρωτικά και αναθεωρητικά σχέδια. Εκεί άλλωστε, στην γεωγραφία, στηρίχτηκε και η ελληνική θέση στην Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι.

Επισημαίνουμε ότι τον Απρίλιο του 2008 τα μέλη της Συμμαχίας αποφάσισαν με συλλογική και ομόφωνη απόφαση ότι θα απευθυνθεί πρόσκληση στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας για ένταξή της εφόσον λυθεί το ζήτημα του ονόματος, κατά τρόπο αμοιβαίως αποδεκτό. Η απόφαση αυτή επιβεβαιώθηκε και επαναλήφθηκε σε όλες τις μεταγενέστερες Συνόδους Κορυφής της Συμμαχίας στο Στρασβούργο (2009), στη Λισσαβώνα  (2010) και στο Σικάγο (2012).

Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας προσέφυγε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης κατά της Ελλάδας την 17η Νοεμβρίου 2008, ισχυριζόμενη ότι η χώρα μας πρόβαλε αντίρρηση στην ένταξη της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ κατά τη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στο Βουκουρέστι τον Απρίλιο του 2008.  Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στην υπόθεση αυτή δεν υπεισήλθε στην ουσία της ονοματολογικής διαφοράς, σημειώνοντας ότι δεν έχει τη σχετική δικαιοδοσία και ότι η διαφορά πρέπει να επιλυθεί στο πλαίσιο που ορίζουν οι Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, μέσω διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Κάλεσε, επίσης, τα δύο μέρη να εμπλακούν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα των ΗΕ.

Στις συνομιλίες υπό τον Μ. Νίμιτς που  φυσικά θα συνεχιστούν και μετά το ναυάγιο της Ν.Υόρκης,  από τα επικρατέστερα ονόματα που συζήτησαν , ο Μ. Νίμιτς με τους διαπραγματευτές Ελλάδας και π. Γ.Δ. Μακεδονίας  είναι: το «Νέα Μακεδονία» (σλαβικά «Nova Makedonija»).  Το όνομα αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, διότι ενισχύει το ιδεολόγημα του «διαμελισμένου Μακεδονικού Έθνους».  Το «Βόρεια Μακεδονία» (σλαβικά Severna Makedonija), που είναι σύνθετη ονομασία γεωγραφικού προσδιορισμού. Η ελληνική πλευρά επιμένει σε αυτή την πρόταση, αν και υπάρχει ένα μειονέκτημα καθώς το «Βόρεια-Νότια» συνειρμικά παραπέμπει σε διαμελισμένα έθνη , όπως  του Βιετνάμ και της Κορέας, αλλά για  γεωπολιτικούς λόγους. Το «Μακεδονία του Βαρδάρη» (σλαβικά Vardarska Makedonija),  είναι μια πρόταση, που η Ελλάδα δεν έχει κανέναν λόγο να  απορρίψει.

Παραμένουν όμως σε εκκρεμότητα τα θέματα της γλώσσας και της Εθνότητας. Θα είναι λάθος, αν μείνουν εκτός διαπραγμάτευσης. Για το όνομα της γλώσσας ο Νίμιτς προτείνει το «μακεδονική» στη σλαβική εκφορά «makedonski».  Και για την εθνότητα μια ανεκτή λύση θα είναι το «Σλαβαμακεδονική».

Να προσθέσουμε ότι,  η βασική προσπάθεια του διαπραγματευτή του ΟΗΕ Μ. ΝΙΜΙΤΣ για το Σκοπιανό, είναι να αποτρέψει να γίνουν Δημοψηφίσματα στην π.Γ.Δ. Μακεδονίας και στην Ελλάδα, για το όνομα που θα συμφωνήσουν οι δυο Κυβερνήσεις. Ο λόγος προφανής και για τα δυο κράτη. Οι εθνικιστές πατριδοκάπηλοι πιθανότατα θα επιβληθούν, ως πλειοψηφική λαϊκή άποψη!   Δημοψήφισμα προτείνει κορυφαίος Υπουργός της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ,  ενώ στα Σκόπια, η αξιωματική αντιπολίτευση, το κόμμα VMRO  του Νίκολα Γκρούεφσκι,  ανακοίνωσε ότι: « Μόνο με δημοψήφισμα μπορεί να αποφασισθεί η αλλαγή του ονόματος»!

Η βασική διαπραγματευτική γραμμή, που ακολουθεί  όλα αυτά τα χρόνια ο έλληνας διαπραγματευτής  Αδαμάντιος Βασιλάκης είναι, ότι, η διαπραγμάτευση αφορά αποκλειστικά  και μόνο το όνομα και δεν τίθεται θέμα Μακεδονικής εθνότητας, επειδή υποκρύπτει αλυτρωτικά οράματα.  Ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς , σε δηλώσεις του επισημαίνει ότι, το πρόβλημα του αλυτρωτισμού,  που εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως από την πλευρά της ΠΓΔΜ,  συνιστά το πραγματικό πρόβλημα,  πίσω από το ζήτημα της ονομασίας.

Για αυτό με ελληνική πρωτοβουλία προωθούνται ΜΟΕ, που θα εδραιώσουν την φιλία και συνεργασία των δυο γειτονικών κρατών και θα εξουδετερώσουν  πιθανές αναθεωρητικές πολιτικές,  που προωθούν εθνικιστικοί κύκλοι.

Μετά τις πρόσφατες συνομιλίες στην Ν. Υόρκη υπό τον αμερικανό διαπραγματευτή του ΟΗΕ Μ. Νίμιτς, οι δηλώσεις των Σκοπιανών αξιωματούχων είναι αντιφατικές και αποδεικνύουν τα χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στην Κυβέρνηση Ζ. Ζάεφ (συνεργασία του σοσιαλιστικού κόμματος με τα αλβανικά κόμματα)   και στην αντιπολίτευση του VMRO του κόμματος από το οποίο προέρχεται και ο Πρόεδρος Γ. Ιβανόφ, στο κόμμα αυτό είναι πολύ ισχυρή η εθνικιστική τάση.  Το VMRO-DPMNE  είναι τα αρχικά του κόμματος «Η Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση - Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Εθνική Ενότητα», που είναι το μεγαλύτερο πολιτικό κόμμα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Ιδρύθηκε το 1990 για να προωθήσει «την πνευματική, οικονομική και εθνική ενότητα του διχασμένου μακεδονικού λαού και να δημιουργήσει ένα  ενιαίο κράτος στα Βαλκάνια.»

Επίσης, έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, οι πρόσφατες δηλώσεις   του Εθνικού Συντονιστή, που έχει ορίσει ο πρόεδρος της FYROM Γ. Ιβανόφ,  για την ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ,  του   Στέβο Πεντάροφσκι, στελέχους του VMRO.  Ερωτηθείς,  αν η πΓΔΜ θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου στις Βρυξέλλες, ανέφερε ότι η πΓΔΜ θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι της.  «Εγγυώμαι» είπε ο Σκοπιανός αξιωματούχος, « ότι θα αφοσιωθούμε ολοκληρωτικά σε αυτό τον σκοπό, να γίνουμε μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά με προσοχή στην ταυτότητα και σε όλα τα θέματα που είναι ζωτικής σημασίας για μας, όπως το “μακεδονικό” έθνος και τη «μακεδονική» γλώσσα. Η αίσθησή μου είναι πως η ελληνική θέση είναι ακόμα πολύ άκαμπτη», σημείωσε ο Πεντάροφσκι. Ενώ  για το αν η ενδεχόμενη λύση στο θέμα του ονόματος,  θα τεθεί σε δημοψήφισμα στην πΓΔΜ, ο Πεντάροφσκι ανέφερε ότι «η διεξαγωγή δημοψηφίσματος αποτελεί εδώ και καιρό πολιτική δέσμευση των μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων της χώρας.» 

Και  ακόμη, ο πολιτικός αναλυτής Σάσο Ορντάνοφσκι, σε άρθρο του  στην εφημερίδα  γνώμης «SLOBODEN PECHAT»,  επισημαίνει ότι , «στην Ελλάδα οι “διαρροές” για αισιοδοξία στις διαπραγματεύσεις για το  όνομα,  είναι προϊόν της ανάγκης να “καταπιεί” η ελληνική κοινή γνώμη το γεγονός,  ότι ο όρος Μακεδονία θα περιλαμβάνεται στη λύση». 

Μετά από αυτά, δηλαδή την εμμονή των αμερικανών να ενταχθεί η  FYROM στο ΝΑΤΟ τον Ιούλιο και η υποκινούμενη αδιαλλαξία των Σκοπιανών παρά τα εσωτερικά προβλήματα,  η ελληνική πλευρά ελπίζει να αντέξει στις πιέσεις και να αποφύγει το χειρότερο, που θα είναι, η ένταξη της FYROM στο ΝΑΤΟ με το συνταγματικό της όνομα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ.  Θα πρόκειται για οδυνηρή διπλωματική ήττα της Ελλάδας, που θα προκαλέσει αλυσιδωτές πολιτικο- κοινωνικές αντιδράσεις.

Ωστόσο εκτιμώ ότι, τα θέματα Εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, όπως το Σκοπιανό ή Μακεδονικό, οι σχέσεις μας με την Τουρκία, η υπεράσπιση με κάθε μέσο της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας (ελληνικότητα των νησιών του Α. Αιγαίου) και το Κυπριακό, πρέπει να τα χειρίζεται η νόμιμα εκλεγμένη Κυβέρνηση μέσω των αρμόδιων Υπουργών, εξασφαλίζοντας κατά το δυνατόν και την συναίνεση των πολιτικών κομμάτων.     Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι θα πρέπει να γνωρίζουν ότι σε περίπτωση που οι αποφάσεις τους προκαλέσουν  απώλεια εθνικής κυριαρχίας, όχι μόνο θα χάσουν την Κυβερνητική εξουσία, αλλά θα λογοδοτήσουν στην Δικαιοσύνη αντιμετωπίζοντας βαρύτατες κατηγορίες. Ευθύνη των πολιτικών, των δημοσιογράφων, των αναλυτών και των ειδικών (διπλωματών και στρατιωτικών) είναι αξιοποιώντας τις γνώσεις τους, να επισημαίνουν λάθη και παραλείψεις ή Κυβερνητικές επιλογές (σκόπιμες ή μη) που πιθανόν θα βλάψουν τα εθνικά συμφέροντα. Τα Εθνικά Θέματα, δεν προσφέρονται για κομματικές αντιπαραθέσεις. Τα συλλαλητήρια στις πλατείες για εθνικά θέματα (π.χ. για την αποκλειστική χρήση του ονόματος ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ), με το ετερόκλητο πλήθος, όπου  συνωθούνται και φωνασκούν και χυδαιολογούν αντάμα  χρυσαυγιτες ,  εθνικιστές,  επαγγελματίες πατριώτες,  εθνομηδενιστές,   πολεμοκάπηλοι,  ψηφοθηρούντες πολιτικάντηδες , άσχετοι χασομέρηδες,  «χαριτωμένοι» καλλιτέχνες και  εμπαθείς  Μητροπολίτες, μαζί με αδολους και ιδεολογόυς πατριώτες, όχι μόνο δεν αποτελούν διπλωματικό μέσο πίεσης , αλλά είναι δυνατόν να αποτελέσουν άλλοθι,  είτε για την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα ή ακόμη χειρότερα, για Κυβερνήσεις άλλων κρατών.