Οι ελληνοτουρκικές διαφορές και η ΧΑΓΗ

άρθρο του Χρήστου  Καπούτση

Η αποκωδικοποίηση των  δηλώσεων  που κάνουν οι Υπουργοί εξωτερικών,  αποτελεί ίσως το πιο ισχυρό μέσο για την κατανόηση, κρίσιμων θεμάτων διεθνούς πολιτικής, αλλά και διμερών σχέσεων, ειδικά μάλιστα, όταν αυτές, βρίσκονται στο κόκκινο, σε  μια επικίνδυνη φάση κλιμακούμενης έντασης. Και αναφέρομαι προφανώς στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Επιλέγω,  δύο δηλώσεις των υπουργών εξωτερικών  Ελλάδας και Τουρκίας, ενδεικτικές του κλίματος στις σχέσεις των δύο γειτονικών κρατών, που παρεμπιπτόντως, είναι και σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ.

Ο Νίκος Δένδιας, ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας δηλώνει: «η Τουρκία διεξάγει την εξωτερική πολιτική της,  με όρους της διπλωματίας των κανονιοφόρων του 19ου αιώνα». Και προσθέτει,  «Μια επιθετική πολιτική. εκ μέρους της Άγκυρας,  που θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και την σταθερότητα στα νότια της ΕΕ, υπονομεύοντας τις συλλογικές μας προσπάθειες και υποδαυλίζοντας προκλήσεις, όπως είναι η μετανάστευση και η τρομοκρατία.»

Παραθέτω και τη άλλη δήλωση, του Υπουργού Εξωτερικών  της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου: «Εμείς λέμε στην Ελλάδα- το είπε στον Μητσοτάκη ο ίδιος ο Πρόεδρός μας ο Τ. Ερντογάν στον Λονδίνο- ότι   εμείς μπορούμε να κάνουμε μια  συμφωνία με σάς, αρκεί  εσείς,  να είστε έτοιμοι για συμβιβασμό.  Υπάρχουν  περιοχές στο Αιγαίο, που δεν ανήκουν στην Ελλάδα. Και για την ανατολική Μεσόγειο,  ας καθίσουμε να μιλήσουμε. Να μάθετε, εσείς οι Έλληνες,  πώς να μοιραστείτε την ανατολική Μεσόγειο και τους ενεργειακούς της πόρους». Και προσθέτω την δήλωση του προέδρου της Τουρκίας Τ. Ερντογάν, ότι «η Ελλάδα αποδέχεται σταδιακά την κατάσταση που δημιουργεί η Τουρκία στην Αν. Μεσόγειο».      

Μια πρώτη προσέγγιση των δηλώσεων των δύο Υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας και Τουρκίας είναι ότι: Η Ελλάδα, αμύνεται και προσπαθεί  να διαφυλάξει αλώβητα τα κυριαρχικά και άλλα δικαιώματά της, επικαλούμενη τη διεθνή νομιμότητα, την συμμαχική αλληλεγγύη και με στήριγμα την αποτρεπτική ισχύ των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Τουρκία παρανομεί,  διεκδικεί και με την απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας , επιχειρεί να αλλάξει προς όφελος της,  το κυριαρχικό και νομικό καθεστώς στο Αιγαίο . Και για την Κύπρο, η Άγκυρα,  απροκάλυπτα αγνοεί την Κυπριακή Δημοκρατία και μάλιστα, το τελευταίο κατόρθωμα της τουρκικής  προπαγάνδας είναι ένας  χάρτης,  όπου η Κύπρος παρουσιάζεται ολόκληρη ενσωματωμένη στην Τουρκία, με κόκκινο χρώμα. Ο χάρτης αυτός, ήταν σε ένα  βίντεο όπου αναδεικνύεται η συνεισφορά της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ στους πολιτικούς, στρατιωτικούς και επικοινωνιακούς τομείς. 

Με αυτά λοιπόν ως δεδομένα,  πολλοί αναλυτές των διεθνών σχέσεων και άλλοι ειδικοί, διπλωμάτες και στρατιωτικοί,  προειδοποιούν, ότι το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, δηλαδή ένα στρατιωτικό επεισόδιο με εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδας και Τουρκίας, που πιθανόν να πυροδοτήσει και ανεξέλεγκτες καταστάσεις,  δεν είναι ακριβώς στη σφαίρα της φαντασίας, αλλά  είναι μάλλον μια υπαρκτή πιθανότητα, ίσως και αναπόφευκτη πραγματικότητα. Και μάλιστα, με την βαρυσήμαντη επισήμανση, ότι στην περίπτωση ελληνοτουρκικού στρατιωτικού επεισοδίου, η Ελλάδα, για μια ακόμη φορά,  θα είναι μόνη της απέναντι στην Τουρκία, χωρίς συμμαχική βοήθεια. Και αυτό διότι, ΗΠΑ, Ρωσία, Γερμανία και Βρετανία, δεν συμφωνούν απόλυτα με τις ελληνικές θέσεις, όχι φυσικά για λόγους που σχετίζονται με την διεθνή νομιμότητα, αλλά για γεωπολιτικούς και γεωοικονομικούς  λόγους, αναγνωρίζοντας  το ρόλο της Τουρκίας και την υπεροχή της, ως ισχυρής περιφερειακής δύναμης, την συμμαχική εύνοια της οποίας, επιζητούν εξίσου Ουάσιγκτον και Μόσχα, αλλά και Βερολίνο και Λονδίνο!  

Είναι κοινός τόπος, η αναγνώριση και η παραδοχή, ότι, οι εξελίξεις στην ευρύτερη γεωγραφική  μας περιοχή, είναι ραγδαίες, με επίμαχα σημεία και «φλεγόμενες» περιοχές όπως είναι, η Συρία, οι Κούρδοι, ο ISIS και οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», η Αν. Μεσόγειος, η ΑΟΖ Κύπρου, το Αιγαίο, η Λιβύη και οι προκλητικές έρευνες των πλωτών τουρκικών γεωτρύπανων με την συνοδεία πολεμικών πλοίων του τουρκικού Στόλου στη Μεσόγειο και μάλιστα,  πιθανόν οι έρευνες να επεκταθούν και εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, σε περιοχές μεταξύ Καστελόριζου, Ρόδου, Κάσου και νότια της Κρήτης. 

Και το ερώτημα είναι, πως πρέπει να αντιδράσει η Ελλάδα.  Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε το αυτονόητο. Την κύρια και αποκλειστική  ευθύνη, της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της χώρας, την έχει  η Κυβέρνηση συνεπικουρουμένη από τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Εμείς, που διαθέτουμε δημόσιο λόγο,  επισημαίνουμε, ενημερώνουμε  και προτείνουμε, αλλά δεν αποφασίζουμε.

Αυτό το διάστημα, σχετικά με την ελληνοτουρκικά

υπάρχουν και διατρέχουν την ελληνική κοινωνία δυο απόψεις. Η μία άποψη, είναι αυτή που υποστηρίζει , ότι  θα πρέπει να προσφύγουμε στο Δ.Δ. της ΧΑΓΗΣ, ώστε να λυθούν οι ελληνοτουρκικές  διαφορές και έτσι να εκτονωθεί η κρίση στο Αιγαίο. Και η άλλη είναι, ότι στην περίπτωση που η Τουρκία προσβάλει νόμιμα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, η απάντηση θα πρέπει να είναι καταλυτική, όπως  αρμόζει σε ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.  Ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος δήλωσε σχετικά: « Θα αντιδράσουμε, αν η Τουρκία παραβιάσει τις «κόκκινες γραμμές» που έχουμε θέσει και  οφείλουμε να το κάνουμε. Οι Ένοπλες Δυνάμεις διαθέτουν την ικανότητα της καταλυτικής απάντησης».

Σχετικά με τη προσφυγή στη ΧΑΓΗ. Η Ελλάδα αναγνωρίζει,  ως βασική  διαφορά με την Τουρκία το ζήτημα του προσδιορισμού της υφαλοκρηπίδας και της οριοθέτησης της ΑΟΖ.  Η Τουρκία όμως, έχει άλλη ατζέντα για τη ΧΑΓΗ, όπως για παράδειγμα η αποστρατιωτικοποίηση νησιών του Αιγαίου ή ο περιορισμός του εθνικού μας εναέριου χώρου από τα 10ν.μ. που είναι από το 1931, στα 6 ν.μ., ώστε να ευθυγραμμιστούν με το εύρος των χωρικών μας υδάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, τα θέματα αυτά (πάγια αιτήματα της Τουρκίας από το 1996), επιχείρησε να θέσει υπό συζήτηση η τουρκική στρατιωτική αντιπροσωπεία, κατά τη συζήτηση των ΜΟΕ, στην Αθήνα! Είναι τα ίδια αιτήματα,  που είναι πρόθυμη να συζητήσει – διαπραγματευτεί και η Ελληνική διανόηση που κινείται περί την «δεξαμενή σκέψης» του ΕΛΙΑΜΕΠ... Επομένως, η σύνταξη του σχετικού συνυποσχετικού με την Τουρκία,  είναι σχεδόν αδύνατη, εκτός και αν δεχτούμε,  να παραπέμψουμε στην ΧΑΓΗ,  την εθνική κυριαρχία ελληνικών νησιών του Αιγαίου.

Εκτιμώ ότι, αν το πρόβλημα στα ελληνοτουρκικά ήταν ο καθορισμός  της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ,  τότε θα είχε βρεθεί λύση, από το 1975-83, από τις Κυβερνήσεις Κ. Καραμανλή και Ανδρέα Παπανδρέου.  Όμως, δεν πρόκειται περί αυτού. Το θέμα είναι  οι καθημερινές πλέον υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικά νησιά, που αμφισβητούν εμπράκτως την ελληνική κυριαρχία. Είναι η εργαλοιοποίηση  των μεταναστευτικών ροών προς την χώρα μας, από την Ε.Ε. και την Τουρκία, είναι η αξιοποίηση του υποθαλασσίου ορυκτού πλούτου στην ΑΟΖ της Κύπρου και νότια της Κρήτης, εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.

Η ανομολόγητη αλήθεια, του συστήματος  εξουσίας του Τ. Ερντογάν,  είναι ότι η τουρκική ηγεσία,  δεν επιθυμεί  την ειρηνική συνύπαρξη με την Ελλάδα, διότι έχει βλέψεις σε βάρος της ελληνικής κυριαρχίας.  Εκτός και αν, η Ελλάδα καταστεί αμαχητί, δορυφόρος της Τουρκίας. Αλλά ακόμη και τότε, η Ειρήνη θα είναι και πάλι, λίαν επισφαλής, καθότι, η υποχωρητικότητα και ο συμβιβασμός εκλαμβάνονται  από τον κακόβουλο γείτονα, ως αδυναμία υπεράσπισης των Εθνικών μας συμφερόντων.